Weldoener uit Haarlem ging van miljonair naar helemaal niks: het derde leven van Big Brother-Dirk (67)

In zijn tweedehandswinkel Bijna Gratis Markt en rijwielhandel Rijwiel Trust, middenin het centrum van Haarlem, ontkom je niet aan Dirk Boterblom. Dat is maar goed ook. Hoewel de naam van zijn rijwielhandel anders doet vermoeden is Dirk door zijn afkomst, succes, verslaving, aftakeling, afkickproces en wederopbouwfase wantrouwend geworden. Al doet hij zichzelf daarmee tekort, want de markante Haarlemmer helpt op dagelijkse basis tal van kwetsbare types. Als ik hem drie minuten voor het afgesproken tijdstip begroet, is het ontvangst allerhartelijkst.

“Hallo Nick, ik ben net een boek van een Nick aan het lezen, Nick Larson, toeval bestaat niet.” Wel gaat Dirk pas over tot een handdruk als hij de achterband van de fiets van een klant heeft opgepompt zodat de vrouw haar weg kan vervolgen. “Maar ik ga er eerst even op fietsen,” zegt ze wantrouwend, wat volgens Dirk synoniem staat voor de mensen waar hij mee te maken heeft. “Negatief, man.” 

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Als de vrouw met eigen ogen en zitvlak heeft gecontroleerd of er weer voldoende lucht in de achterband zit en de hoek om is gefietst, komt Dirk terug. “Ik heb haar ook verteld: dat zegt iets over jou, niet over mij.” Dan vertelt hij dat ze ook al commentaar op hem had toen hij haar vlak voor vertrek buiten fotografeerde. “Er komen hier tal van mensen een gratis fiets ophalen, van arme hulpbehoevenden tot statushouders en depressieve mensen. Als bewijs van de overhandiging van de fiets maak ik dan een foto.

Zij zei net: Niet op sociale media, niet op sociale media. Joh, wees niet bang, dat doe ik niet. Maar dan zijn ze alsnog achterdochtig. Wat zegt dat over de mens, dat ze alsnog achterdochtig zijn? Deze vrouw heeft het gewoon slecht getroffen. Ik probeer haar te helpen, want wat je zaait krijg je geoogst. Als je lief bent en dingen weggeeft, komt het ook weer op een goede manier terug.” 

Als Dirk de foto van de vrouw en haar fiets op verzoek laat zien, blijkt hij haar hoofd niet te hebben gefotografeerd. “Deze vrouw was trouwens nog aardig, vergeleken met de rest. Ik krijg hier af en toe ook mensen voor me, waarbij ik als ex-bokser meteen in de bokshouding ga staan. Voor het geval dat, want je weet nooit. Ik heb hier ongeveer twintig mensen werken met tal van persoonlijke problemen, zoals burn-outs, depressies en verslavingen. Ik geef deze mensen hier in mijn tweedehandswinkel en rijwielhandel een dagbesteding en zingeving aan het leven. We krijgen vanuit het hele land kapotte fietsen aangeleverd, die we dan opknappen en gratis aan arme hulpbehoevenden verstrekken.” Voor Dirk telt het verleden en heden niet. “Je kunt rijk zijn met twintig euro en arm zijn met 20 miljoen.” 

Verslaafde ouders

Dirk weet dat als geen ander. Op zijn 14de startte hij al een schoonmaakbedrijf dat hem later miljonair zou maken. Op het hoogtepunt van zijn leven woonde hij in een kast van een huis en had hij vijf auto’s, een boot, crossmotoren en paarden. Maar zo snel als alles kwam, zo snel verloor hij ook alles. “Ik ben opgegroeid als kind van verslaafde ouders,” vertelt hij op zijn vertrouwde stekkie achter de kassa met uitzicht op de in- en uitgang. “Als je geen liefde ervaart, is het lastig om liefde te geven. Als mijn moeder vroeger op stap ging, gaf ze mij en mijn broer valiumtabletten. Dan zaten we als zombies op onze kamertjes en ging zij de kroeg in.

Mijn moeder heeft ook een heel naar leven gehad, haar vader sloeg de kinderen. Ik wil wel zeggen dat mijn moeder op haar manier haar best heeft gedaan. Ik kom uit een gezin van negen kinderen, waarvan er vier zelfmoord hebben gepleegd en als gevolg van onder andere drank en drugs naar de klote zijn gegaan. Ik ben de enige die stabiel is geworden, maar helemaal normaal word ik nooit. Ik ben beschadigd in mijn hoofd. Mijn arts heeft me verteld: Je bent een geestelijke stuntman. Voor wat jij hebt meegemaakt, moet je in een dwangbuis in een kliniek worden opgenomen en zoveel medicijnen slikken dat het schuim uit je mond komt. Maar dat is niet gebeurd.”

‘Als mijn moeder vroeger op stap ging, gaf ze mij en mijn broer valiumtabletten. Dan zaten we als zombies op onze kamertjes en ging zij de kroeg in'

Op het toppunt van zijn rijkdom wilde Dirk vooral ‘lief’ worden gevonden om het gemis van liefde in zijn jeugd te compenseren. “Er waren dagen dat ik met een grote auto en twee crossmotoren op een aanhanger naar Zandvoort ging, terwijl iemand anders zorgde dat mijn boot daar die middag naartoe werd gebracht,” zegt hij. Dat zorgde ervoor dat er tal van ‘vrienden’ in zijn omgeving bivakkeerden. Dirk: “Nu pas weet ik hoe eenzaam ik was.” Hij schreef er een aantal boeken over, waaronder zijn biografie U haalt de veertig niet. “Ik wil mijn expertise op dit gebied verspreiden en mensen voor mijn fouten behoeden.”

Dirk zocht zijn heil in drank, softdrugs en medicatie. “Ik raakte verdrietig en teleurgesteld in de mens, ik merkte dat ze met mij omgingen om daarvan te kunnen profiteren. Dirk, kan ik dit van je lenen? Of: Zullen we varen? Het is pijnlijk als je dat op een gegeven moment beseft. Zo pijnlijk dat ik begon met drinken. Eerst een wijntje en een blowtje, dat voelde lekker en was geestverruimend. Ik vond nare dingen niet meer zo erg.

Op een gegeven moment werd ik immuun van drank, op het einde van mijn Latijn dronk ik ’s ochtend een paar biertjes, om het trillen tegen te gaan, en zoop ik in de loop van de dag twee flessen Smirnoff-wodka op. Ik woog op een gegeven moment 140 kilo en mijn lever was voor de doktoren voelbaar door mijn dikke laag buikvet heen. Ik gebruikte ook medicatie, valium, oxazepam, temazepam, alle pammen die er zijn. Verder blowde ik veel wiet en hasj.” Aan de partydrugs heeft Dirk zich nooit gewaagd. “Nee, jongen, ik ben toch al up. Ik ben een upper, ik heb energie genoeg.” 

Stiekem gebruiken

Dirk raakte dakloos, ook al had hij wat pandjes. “Maar die waren allemaal verhuurd,” zegt hij. “Ik schaamde me in mijn directe omgeving voor mijn gebruik en besloot toen naar mijn vriendin in Eindhoven te gaan, daar heb ik een poosje gewoond. Dat staat ook in mijn boek. Zij nam mij dat ook kwalijk, omdat ik haar naam, Marion, in mijn boek heb genoemd. Beetje vreemd. Maar goed, ik ging pleite en deed mijn glazenwasserij voor een habbekrats van de hand. Bij mijn vriendin ging ik ook stiekem gebruiken, waarna ik vluchtte, zwartrijdend in de trein naar België en Frankrijk. Ze gooiden me er op vrijwel ieder station uit, omdat ik zwart reisde. Maar ja, ik kwam dus steeds een station verder. Ik ben veel in Leuven en Brugge geweest, ik sliep overal en nergens.”

Na Dirks periode in België en Frankrijk keerde hij toch weer terug naar Haarlem. “Daar had ik nog wat geld liggen, waarna ik met een maat naar Jamaica ben vertrokken. Ik had het plan om daar opnieuw te beginnen en huizen aan de kust te gaan opknappen, maar daar hadden ze ook wiet en bier. Dus dat was geen succes. Mijn vriendin uit Eindhoven heeft er toen voor gezorgd dat ik in Nederland in een afkickcentrum terecht kon.” Eenmaal afgekickt groeide Dirk uit tot een betere vader voor zijn dochter Chantal en een intussen vergeten realityster.

“Ik had de mazzel dat ik in 2000 in het Big Brother-huis kwam, door mijn verleden als acteur en het feit dat ik stond ingeschreven bij een castingbureau. Dat was in Big Brother 2, dat werd gewonnen door Bianca. Ik kwam daar als zwerver binnen om de boel op te leuken, omdat de kijkcijfers drastisch naar beneden waren gegaan. Ik ben gecast door Hummie van der Tonnekreek, een aardige dame hoor, ik kwam haar later nog eens op een reünie tegen. Met het geld dat ik met Big Brother had verdiend, heb ik mijn schulden afgelost en ben ik in Haarlem met mijn bedrijf begonnen. Ik doe dit omdat ik een tweede kans heb gekregen, dat gun ik anderen ook.”

‘Met het geld dat ik met Big Brother had verdiend, heb ik mijn schulden afgelost en ben ik in Haarlem met mijn bedrijf begonnen’

Dirk lult ‘vijf kwartier in een half uur’, zegt hij waarna we aan een rondleiding door zijn tweedehandswinkel beginnen. De winkel is bezaaid met onder andere oude cd’s, videorecorders, boeken en lampen. Wat tijdens het lopen opvalt is zijn zichtbare handicap. “Ik ben in Amsterdam na een hernia verkeerd aan mijn nek geopereerd en daarbij is een zenuw geraakt, waardoor er uitval in mijn been is opgetreden,” zegt hij. Maar zoals bij alles in het leven, heeft dat volgens Dirk ook een reden.

“Ik heb een mank pootje gekregen, om mij te leren dat ik het rustiger aan moet doen.” Dirk ontkent zichzelf daarmee voor de gek te houden. “Toeval bestaat niet, toeval is een les. Dat jij, Nick, hiernaartoe komt en ik juist nu een boek van een Nick aan het lezen ben, is een teken. Mensen zeggen vaak: je bent gek. Maar misschien ben ik wel zo wijs dat niet alle mensen wijs genoeg zijn om mij te begrijpen.”

Vervolgens uit Dirk enkele aanvullende levenswijsheden, die hij ook in zijn biografie heeft opgenomen. Het is geen toeval dat Dirks boeken deze ochtend op de toonbank liggen en voor 15 euro per stuk te koop zijn. Ja, boeken, want Dirk heeft zijn boek ook in het Engels laten vertalen. “Ik krijg hier een hoop mensen uit het buitenland. Ik wil mijn kennis en expertise graag doorgeven aan duizenden mensen, ik coach mijn werknemers ook en hoop van hen een beter mens te maken.” 

Burn-out en depressie

Een van zijn medewerkers is fietsenmaker Vincent. Voordat hij Dirk ontmoette had hij een burn-out en belandde hij in een depressie. “Toen besloot ik dat het leven genoeg was geweest,” zegt hij. Daarna, na een korte overpeinzing: “Ik heb bij het spoor gestaan… Mijn werk ging niet goed, mijn relatie ging voorbij en dan gaat het met jezelf ook niet goed. Vervolgens verslechtert dan de band met je moeder en vallen de mensen die je overeind houden weg en gaat het snel bergafwaarts.” In de laatste fase van zijn herstel kwam Vincent via officiële instanties in contact met Dirk.

“Ik ben vroeger ook fietsenmaker geweest, hij zocht een fietsenmaker, vandaar dat ik nu hier ben.” Intussen is Dirk er even bij gaan zitten. “Ik ben gewoon met Vincent in gesprek gegaan en omdat ik zelf een ervaringsdeskundige in bijna alles ben, voel ik dingen snel aan. Daarnaast ben ik heel direct.” Vervolgens staat Dirk weer op, komt pal tegenover Vincent staan en kijkt hem diep in de ogen aan. “Ik ben van de verbale en non-verbale communicatie.” En dat heeft gewerkt, want het gaat intussen een stuk beter met Vincent. Toch moet Dirk binnenkort weer afscheid van hem nemen.

“Als ze weer helemaal in orde zijn, gaan ze de arbeidsmarkt op. Dat is heel dubbel. Want ik heb dan weliswaar een aap leren klimmen, maar ik ben die persoon hier dan ook kwijt. Dan moet ik verder zonder goede fietsenmaker of winkelbediende. Maar aan de andere kant denk ik: wat goed dat ik hieraan heb meegeholpen.”

‘Ik heb een mank pootje gekregen, om mij te leren dat ik het rustiger aan moet doen. Toeval bestaat niet, toeval is een les’

Als Vincent weer verdergaat met zijn werk, vervolgt Dirk zijn rondleiding. “Dit is het kringloopgedeelte, daar ben ik in 2002 mee begonnen, daarna heb ik er door de financiële crisis een rijwielhandel aan toegevoegd. Destijds schoten de tweedehandswinkels als paddenstoelen uit de grond en ben ik met een handjevol tweedehandsfietsen begonnen, waarna ik dat flink heb uitgebouwd.” In de kleding- en elektronicahoek wordt Dirk onrustig en is hij het zicht op de ingang kwijt waardoor hij niet kan zien wie de winkel in- en uitgaat,  ook niet waarmee, waarna hij op verzoek weer plaatsneemt op zijn troon achter de kassa. “Ik moet op mijn personeel én de klanten letten. Dat is het vervelende, er is hier maar één Dirkie.” Een groot deel van de spullen die Dirk krijgt aangeleverd, kan hij zonder vergoeding uitstallen of door een van zijn fietsenmakers laten repareren. “Omdat ik de gunfactor heb.” 

EMDR-therapie

Net als fietsenmaker Vincent heeft ook Ryan, een andere winkelmedewerker, een hoop aan Dirk te danken. Hij verbleef in een daklozencentrum toen hij op een dag de winkel van Dirk binnenliep om een jas uit te zoeken. “Ik hoorde muziek en begon een beetje mee te zingen,” herinnert hij zich. “Op dat moment begon Dirk ook mee te zingen waardoor we contact kregen. Toen ik ging betalen raakten we aan de praat, vertelde Dirk wat hij deed en kreeg ik een arbeidsplaats aangeboden. Ik heb gaandeweg geleerd fietsen te repareren en om contact met mensen te hebben. Dat was wel een dingetje, het contact met mensen, dat moest ik opnieuw leren.” 

In die periode bevond Ryan zich op een dieptepunt in zijn leven: “Ik ben twee jaar geleden mijn huis in Hoofddorp kwijtgeraakt, door de drank, drugs en mijn mentale problemen. Ik dronk en gebruikte veel. Toen ik hier net werkte, gebruikte ik ook nog. Ik liep vaak in de bossen in Spaarnwoude, ik ken alle afgelegen bospaadjes uit mijn hoofd, om voor mensen te vluchten. Maar hier ben ik weer met mensen geconfronteerd en heb ik veel aan Dirk gehad, in zijn rol als ervaringsdeskundige. Via hem kwam ik ook bij een coach terecht. Ik heb ook EMDR-therapie gehad, daarmee ben ik teruggegaan naar een ingrijpend moment uit mijn verleden.” 

Zonder al te veel op details in te gaan, heeft Ryan moeite om met vrouwen in contact te komen. “Het ging niet lekker met romantiek, ik ben nu 35 jaar oud en dat is altijd een probleem geweest. Maar gelukkig gaat het nu de goede kant op. Ik heb handvatten gekregen om dat te verbeteren. Daarnaast word ik er hier ook mee geconfronteerd, want er komen soms ook mooie meiden de zaak binnen. In het begin ging dat niet lekker en klapte ik helemaal dicht, zij pikten dan mijn vage energie op en dat zorgde voor ongemak. Daar wil ik vanaf en dat gaat nu wel beter.” Daarnaast heeft Ryan ook het contact met zijn familie verbeterd. “Ik heb goed contact met mijn vader en broer. Mijn moeder is Iers en woont weer in Ierland, dat is ook een apart verhaal. Zij is dementerend, daar moet ik ook snel langs.” 

Door zijn werkzaamheden krijgt Ryan naar eigen zeggen een vrijwilligersbijdrage waarmee hij zich een reisje naar Ierland kan veroorloven. “Maar dat is geen vetpot.” 

Dat het bij Ryan al op jonge leeftijd misging en hij de gevolgen daarvan tot op de dag van vandaag met zich meedraagt, herkent Dirk als geen ander. Het herinnert hem aan zijn eigen jeugd en aan hoe moeilijk die was. Dat is een van de redenen waarom hij mensen die geen makkelijke start van hun leven hebben gehad probeert te helpen. Zolang hij dat nog volhoudt uiteraard. “Ik word ook een dagje ouder,” zegt hij. “Daarom hoop ik mijn bedrijf binnen afzienbare tijd over te dragen aan een stichting of iets dergelijks.” Dat betekent uiteraard niet dat hij helemaal uit zijn winkel verdwijnt: “Een of twee dagen per week wil ik in de zaak blijven werken.” Wat alleen maar goed nieuws is voor iedereen die zijn hulp goed kan gebruiken.