Kunstmatige intelligentie is zo dom nog niet: AI staat op het punt onze samenleving compleet overhoop te gooien

Vechtrobots

Wat? AI-gecontroleerde autonome wapens
Huh? Tanks en wapens die zelf beslissen wie dood moet
Wanneer? Prototypes bestaan al

Stel je eens het volgende scenario voor. Het is augustus 2031, een werkelijk snikhete zomer. Hitterecords worden dagelijks verpulverd, maar dat is ons minste probleem. De Russen zijn, na een lang en bloederig offensief op de Sallandse Heuvelrug, dan tóch doorgedrongen in Overijssel. De troepen van Poetin hebben Deventer omsingeld. Onze dappere jongens wachten daar gespannen op de volgende klap. De lucht is grijs van de rook, de straten liggen vol puin. En dan, plots, wordt het stil. Geen schreeuwende commandanten meer, geen pantserwagens vol soldaten. 

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Boven de stad verschijnen zwermen drones. Op de grond rollen autonome tanks langzaam door de straten, hun camera’s draaien in alle richtingen. Ze communiceren via een eigen, onzichtbare digitale taal. Nergens een menselijke bevelhebber die roept: “Vuur!”, maar een drone die een verdachte beweging detecteert, ergens in een raam. Het algoritme vergelijkt warmtebeelden, gezichtskenmerken, wapenprofielen. Het besluit: vijand. Een oorverdovende knal volgt. Doelwit uitgeschakeld. Geen mens die hier een beslissing nam. In 2031 besluiten robots zelf wie dood moet. 

Klinkt wellicht een beetje als het negende deel van Terminator, maar dat is dit ‘toekomstplaatje’ allang niet meer. Experts waarschuwen al jaren voor zelf beslissende wapens. Geoffrey Hinton, de ‘godfather van AI’, zei recent daarover: “Autonome wapens maken oorlog misschien wel te gemakkelijk. Als er geen dode soldaten meer terugkomen, maar alleen kapotte robots, wordt de drempel om te vechten gevaarlijk laag.” De oorlog van de toekomst is om de hoek. Prototypes van zelfbeslissende AI-wapens bestaan al: luchtverdedigingssystemen die automatisch inkomende raketten uitschakelen, drones die zelfstandig patrouilleren langs grenzen.

Tot dusver nog redelijk onschuldig en defensief, maar experts waarschuwen wederom: binnen tien jaar zal de stap naar volledig autonome, offensieve wapens onomkeerbaar zijn. Zelfrijdende mitrailleurs die zelf beslissen wanneer ze in actie moeten komen, dat soort taferelen. En dan rijst de vraag: als oorlogen straks worden gevoerd door machines die zelf beslissen, kunnen we dan nog wel spreken van menselijke oorlogen, of zijn we dan definitief toeschouwers geworden in een strijd die wij zelf in gang hebben gezet? 

Zijn we straks definitief toeschouwers geworden in een oorlog met robotwapens die wij zelf in gang hebben gezet?

Poekie praat

Wat? AI-dierenvertalers
Huh? Eindelijk weten of je kat je haat
Wanneer? Binnen vijf jaar

We zijn stapelgek op onze huisdieren, maar is die liefde wel altijd wederzijds? Hoe onze katten, cavia’s en papegaaien over óns denken, is een raadsel. Maar niet lang meer. Vakkundig ingebouwde apparaatjes in de halsband en geïmplanteerde chipjes onder de vacht kunnen straks een alledaagse ‘miauw’ vertalen naar het audiobericht: “Miauw-analyse voltooid. Poekie zegt: ik heb zojuist gescheten op het gazon. Succes daarmee.” Klinkt als een flauwe comedyfilm, maar de AI-dierenvertalers komen er echt aan.

“Ik denk graag dat we op een dag met dieren zullen kunnen praten,” aldus Drew Purves, hoofd natuuronderzoek bij Google DeepMind, in een recent interview. Met diens project DolphinGemma is deze Britse wetenschapper druk bezig dolfijngeluiden te analyseren en decoderen naar betekenisvolle communicatie. Het internationale Project CETI doet hetzelfde, maar dan met walvissen. En daarna volgen de katten, honden en koeien. Al binnen vijf á tien jaar dragen onze huisdieren vertaalapps of ‘slimme kastjes.’ De voordelen kunnen groots uitpakken. Boeren zullen sneller merken of een koe pijn heeft, natuurbeschermers horen wanneer een ecosysteem verstoord raakt. Dierenartsen waarschuwen ook alvast voor de risico’s: verkeerde interpretaties, stress bij dieren door het fout afspelen van de geluiden, verstoringen van hun sociale structuren. Een kleine prijs om erachter te komen wat onze kat echt van ons vindt, lijkt ons.

Versierhulp

Wat? AI-datecoach 
Huh? Je chatbot fluistert live in je oortje wat je moet zeggen
Wanneer? Binnen enkele jaren

In een recent verleden liep je een scharrel, affaire of je toekomstige vrouw nog gewoon tegen het lijf in de kroeg, supermarkt of de hockeykantine van je dochter. Die tijd is voorbij. Anno 2025 ben je een uitzondering als je analoog neukt. Iemand ontmoeten doe je via Tinder, Happn, Grindr of een soortgelijke vleeskeur-app. Swipe naar rechts, twee smileys verzenden en geslachtsgemeenschap is een feit. Contact tussen jonge mensen wordt zo natuurlijk steeds ingewikkelder. Enger ook. Maar ook daar hebben de techmannetjes van Silicon Valley nu iets op bedacht: de AI-datecoach. Wablief? 

Stel je eens voor: je zit op een terrasje in Amsterdam, het zonnetje schijnt en overal om je heen praten mensen niet alleen met elkaar, ze luisteren ook stiekem naar de stem in hun oortje. Dat is LoveGPT, de eerste commerciële AI-datecoach ter wereld. “Vertel nu over je passie voor reizen,” instrueert een warme stem in het oor van Thomas, die voor het eerst tegenover zijn Tinder-match Emma zit. “En glimlach oprecht, niet te breed. Ze vindt zelfvertrouwen aantrekkelijk.” 

Thomas gehoorzaamt braaf, zijn hand licht zwetend om zijn glas heen geklemd. LoveGPT analyseert intussen alles: Emma’s stemhoogte, haar gezichtsuitdrukkingen, micro-uitingen die verraden of ze zich verveelt of juist geboeid is. De AI leest haar reacties sneller dan Thomas zijn eigen hartslag kan voelen. Het systeem geeft hem direct advies. “Stel een vraag, maak een grapje, raak haar even kort aan op de hand.” Volgens de makers is dit de toekomst van daten. Vaarwel pijnlijke stiltes, adios mislukte openingszinnen. “Onze AI herkent signalen van interesse of afkeer met meer dan 90 procent nauwkeurigheid,” pronkt CEO Amanda Liu van HeartMind. “Een kunstmatige liefdescoach is als een vleugje superkracht in de liefde.” 

Binnen vijf jaar zullen onze digitale wingmen ons niet alleen coachen tijdens dates, maar hele gesprekken kunnen voeren in onze eigen stijl, met onze eigen stem. De enorme nadelen van dit snufje liggen natuurlijk voor de hand: afhankelijkheid, misverstanden, het einde van spontane romantiek, verdere vervaging van de grens tussen mens en machine en ga zo maar door. In de woorden van filosoof Bernard de Vries: “Als een algoritme ons vertelt wanneer we moeten lachen en wat we moeten zeggen, daten we dan nog wel elkaar, of daten we de AI?”

Humor-automaat

Wat? AI-comedians
Huh? Live roasting door een algoritme 
Wanneer? Binnen 5 jaar 

Daar gaat ie weer: april 2030. In een vol café in Utrecht staat een nieuwe naam op het affiche. Geen Dirk, Sahin of Sylvia, maar LaughGPT. Geen echte komiek, maar een algoritme dat zichzelf de eerste volledig data-gedreven grappenmaker noemt. Het publiek kijkt nieuwsgierig toe als het scherm oplicht. Binnen enkele seconden verschijnt er een avatar die meteen spot met de man op de eerste rij die net een biertje heeft omgestoten. Niemand heeft hem iets ingefluisterd. De camera’s pikken het op, de AI analyseert de situatie, en in minder dan twee seconden volgt een rake punchline. De zaal giert. 

De digitale komiek gebruikt gezichtsherkenning, stemintonatie en trending onderwerpen om grappen te maken die op het moment zelf ontstaan. Waar zo’n ouderwetse comedian van vlees en bloed dagen moeten ploeteren voor een actuele show, verwerkt de AI het nieuws van vandaag in milliseconden. De technologie heeft de comedywereld nu al een poosje geïnfiltreerd. AI wordt al ingezet als digitale assistent in een oortje van echte comedians, of als hulpmiddel in de schrijffase en binnenkort dus ook als compleet zelfstandige moppentappers. 

Verwacht in de komende jaren alvast een bizarre hybride van comedians + AI, samen op het podium, waarbij de AI fungeert als schrijfassistent, ideeëngenerator of drijvende kracht achter sketches. En dus ook de onvermijdelijke discussies over auteurschap, originaliteit en grensoverschrijdende AI’s. Dat wordt lachen.

De doden spreken

Wat? AI-spoken
Huh? Met je overleden moeder praten
Wanneer? Eerste diensten bestaan al

Een van de grootste nadelen van het hebben van dode dierbaren is dat je niet meer met ze kunt praten. Dat moet toch anders kunnen, vinden ze in Amerika en China. Daar komen de eerste bedrijven nu met ‘digitale replica’s’ van je overleden moeder, kind, collega en schoonmoeder op de proppen. En uitvaartondernemers met volledige ‘digitale herinneringspakketten’, compleet met AI-chatbot, stem en hologramopties. Psycholoog James Vlahos, maker van zo’n doodenge chatbot, zegt: “Het kan rouw verzachten door mensen nog één gesprek te geven dat ze anders nooit hadden kunnen voeren.” 

Hoe dat precies werkt? Over luttele jaren zien wij ineens winkels verschijnen met namen als Forever You of Undying Love. In de vitrine geen bloemen of doodskisten, maar een rij schermen waarop gezichten verschijnen. Gezichten van mensen die er allang niet meer zijn. Binnen zit dan een vrouw genaamd Anne, 43 jaar, met een kop koffie en een knoop in haar maag. Voor haar op het scherm verschijnt de lachende beeltenis van haar vader, die twee jaar geleden overleed. “Dag meisje,” zegt hij met precies dezelfde stem als vroeger. “Je hebt weer te veel gewerkt, hè?” Anne hapt naar adem. De beelden zijn geen oude opnames of voicemails, maar een AI-spook, een chatbot getraind op foto’s, video’s, socialmediaberichten en duizenden uren aan gesprekken. Het klinkt, praat en reageert alsof Anne’s vader nooit is weggeweest. 

Eng, luguber, alarmerend? Absoluut. Experts staan in de rij om ontwikkelaars te waarschuwen voor de gigantische risico’s: ons rouwproces raakt verstoord, we zullen onze overledenen te veel gaan idealiseren, we vallen ten prooi aan commerciële exploitatie van rouw, psychologisch en emotioneel zullen we volledig in de war worden geschopt. Doodeng.

AI gaat niet alleen in ziekenhuizen assisteren bij MRI-scans. Bill Gates stelt zelfs dat AI binnen tien jaar onze huisarts zal vervangen

Kunstmatige klimaatdrammer

Wat? Klimaat-AI’s 
Huh? AI die natuurrampen voorkomt en ecosystemen beschermt
Wanneer? Voorspellen gebeurt al; ingrijpen binnen 10 jaar mogelijk

Orkanen, tornado’s, bosbranden, overstromingen: als we van klimaatexperts horen hoe grillig de natuur zich nu al gedraagt, mogen we ons aardig schrap gaan zetten voor de komende jaren. Een beetje hulp vanuit technologische hoek is dan ook geen overbodige luxe. En die komt er. Onderzoekers sleutelen momenteel aan slimme algoritmes die niet alleen het weer voorspellen, maar ook dagen van tevoren zeggen: “Over vijf dagen kan de rivier buiten haar oevers treden, tijd om te evacueren.” Klinkt futuristisch, maar dit gebeurt nu al. Google’s AI-modellen voorspellen in meer dan 80 landen wanneer en waar overstromingen dreigen, soms wel zeven dagen van tevoren. Dat geeft hulpdiensten een enorme voorsprong om levens te redden.

En dat is nog maar het begin. Straks hebben we klimaat-AI’s die niet één ding tegelijk bekijken, maar álles: oceaanstromen, wolken, bossen, zelfs hoe droog de grond is. Zo leren ze verbanden zien die voor mensen te ingewikkeld zijn. Een team in Washington liet AI duizend jaar aan klimaatdata simuleren, sneller dan welke supercomputer ook. Zo zullen AI-systemen ons binnen enkele jaren niet alleen helpen stormen en overstromingen te voorspellen, maar ook bij te dragen aan bosbeheer, irrigatie en zelfs bij het terugdringen van bosbranden. AI als een krachtig wapen in de strijd tegen klimaatverandering. Ironische gedachte wel: AI-modellen slurpen zelf energie en dragen dus bij aan onze CO₂-uitstoot.

WipGPT

Wat? AI-sekspartners
Huh? Sekspoppen met een eigen wil
Wanneer? “Nog even geduld”

De seksrobots komen. We horen het al jaren. In 2010 maakte de wereld kennis met Roxxxy, ’s werelds eerste ‘volwaardige interactieve sekspop’. Compleet met AI-motor die wel zou ‘leren wat de eigenaar leuk vindt’. Zeer hoopgevend destijds. In 2018 was daar ‘Robin’, een met veel bombarie aangekondigde seksrobot van Nederlandse komaf. Robin zou niet alleen kunnen kreunen, maar ook bewegen met haar ogen, wenkbrauwen en, niet geheel onbelangrijk, met haar siliconen mond. Revolutionair! Begin dit jaar beloofden de Chinezen ons dat hun nieuwste seksrobot niet alleen fantastische seks zal geven, maar ook lange gesprekken, emoties en een aanpasbare persoonlijkheid. 

Inmiddels is het bijna 2026 en delen wij nog steeds de lakens met onze immer zeurende, constant vermoeide en rap aftakelende echtgenotes. Hoe zit dat nou? Nog even geduld, zeggen de experts. Binnen tien jaar zijn de eerste emotioneel intelligente, spraakzame en aanpasbare seksrobots dan echt het nieuwe normaal. Futuroloog Ian Pearson zweert dat de eerste versies daarvan dit jaar al zullen opduiken, maar dan alleen nog in welgestelde huishoudens. Tegen 2035, schetst hij, geniet de rest van ons ook van AI-sekspoppen die samenwerken met virtual reality. En in 2050, zegt Pearson, “zou robotseks menselijke seks zelfs kunnen inhalen.” 

Een Forbes-analyse voorspelt dat de wereldwijde seksrobot-industrie in 2030 al een markt van tientallen miljarden kan zijn, vooral dankzij AI-gestuurde personalisatie en realistischere interactie. De voormalige topman van Google waarschuwt zelfs dat hyperrealistische AI-partners menselijke relaties uiteindelijk zullen vervangen, omdat VR en AI een ervaring gaan creëren die ‘niet meer van echt te onderscheiden’ is. Zou het?

Huisarts in een kastje

Wat? AI-dokters
Huh? AI die ons beter maakt voordat we ziek worden
Wanneer? Doorbraak verwacht binnen 5 jaar

Voor wie ooit een MRI-scan heeft laten maken, weet hoe zenuwslopend de uren, dagen, weken en soms wel maanden erna kunnen zijn. Wachten op een uitkomst die je leven volledig op z’n kop kan gooien is voor niemand leuk. Daarom experimenteren ziekenhuizen momenteel volop met AI-versnelde MRI. Om zowel de scan zelf als de wachttijd voor de uitkomst veel sneller te doen verlopen. Binnen enkele jaren kan het zomaar gebeuren dat uw resultaat zelfs al bekend is nog voordat u terug bent in de wachtkamer. In de radiotherapie scheelt AI ook steeds meer tijd: het zogeheten contourteren van tumoren — normaal handwerk voor specialisten — gaat nu al tot wel 90% sneller, dankzij slimme algoritmes. 

En deze medische vooruitgang stopt niet bij kanker: van hartziekten tot herseninfarcten, AI-systemen blijken in sommige gevallen even goed of zelfs beter in het opsporen van vroege signalen dan menselijke experts. Het World Economic Forum meldde dat AI-hersenscans voor beroertes ‘twee keer zo nauwkeurig’ kon beoordelen als artsen in een klinische test. 

De verwachtingen voor de komende jaren zijn dan ook torenhoog. AI-dokters zullen niet alleen kijken naar losse scans of labuitslagen, maar al onze medische informatie combineren uit dossiers, genetische data, sensoren en zelfs je smartwatch. Kenners verwachten een ‘verschuiving van diagnose naar prognose.’ Met andere woorden: AI zal niet alleen zeggen wat je hebt, maar ook voorspellen wat je waarschijnlijk gaat krijgen. En hoe dat dus te voorkomen. Bill Gates gaat zover om te stellen dat AI binnen tien jaar onze huisarts zal vervangen. Handig, maar dan moeten onze 70-plussers wel nog even leren hoe met deze technologie om te gaan. Al zal daar tegen die tijd wel een AI-hulpmiddel voor bestaan.