Familie laat vermoorde Christopher (37) via AI spreken in rechtbank: 'Ik vergeef je'

Chandler, Arizona, 13 november 2021. Iets voor drie uur ’s middags is Kimberly Baker met haar zoons (12 en 13) op weg naar de bioscoop. Het lijkt een doodgewone zaterdag in een rustige voorstad. Maar bij een druk stoplicht belandt het gezin plotseling zelf in een levensechte actiescène. 

Naast Kimberly komen een Ford pick-up en een Volkswagen Kever met krijsende remmen tot stilstand. De bestuurders schreeuwen naar elkaar door open ramen – het gaat over wie wie heeft afgesneden. Wanneer de man in de Kever ongeduldig begint te toeteren, zwaait de deur van de pick-up open. Een potige vent met een rossige baard stapt uit. “Kom op dan!” gebaart hij met gespreide armen. Dan klinken er twee schoten. De pick-up-bestuurder stort ineen bij zijn auto. Hij is in de borst geraakt. Tegelijkertijd spat Kimberly’s achterruit uiteen. De kogel is dwars door haar auto gegaan. “Mijn jongens hadden vandaag dood kunnen zijn,” zegt Kimberly later geschrokken op het lokale nieuws. 

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Terwijl andere omstanders zich over het slachtoffer ontfermen, blijft de schutter rillend op de stoep zitten. Hij laat zich zonder protest arresteren en identificeert zich als Gabriel Paul Horcasitas (51), bouwvakker en vader van drie kinderen. Hij heeft een schoon strafblad.

Het slachtoffer is oorlogsveteraan Christopher Pelkey (37). Pogingen om zijn leven te redden zijn tevergeefs. De man die vuurgevechten in Irak en Afghanistan heeft overleefd, sneuvelt op een kruispunt in Chandler, Arizona. 

Double tap

Gabriel verklaart dat hij uit zelfverdediging heeft gehandeld. Hij heeft een vergunning voor de Glock. De double tap-techniek, twee keer gericht schieten, heeft hij op de schietbaan geleerd. Maar volgens ooggetuigen, waaronder Kimberly, is Gabriels leven nooit écht in gevaar geweest. Dus moet hij in maart 2023 voor de rechtbank van Maricopa County verschijnen op verdenking van moord. Na een dagenlange beraadslaging is de jury er nog steeds niet uit. Ze verwerpen murder in the first degree, maar een meerderheid acht Gabriel wel schuldig aan het in gevaar brengen van anderen en de bijzondere aanklacht ‘doodslag door een plotselinge ruzie of in een vlaag van woede’. Het kan een flinke celstraf betekenen.

‘De grenzen van de ethiek en goede smaak zijn overschreden,’ meent de advocaat als de vermoorde Christopher zijn zegje heeft gedaan

Maar voor de strafoplegging trekt de rechter plotseling de stekker uit de zaak. De aanklagers hebben namelijk cruciaal bewijsmateriaal achtergehouden. Uit de inhoud van Christophers mobieltje blijkt dat het slachtoffer in de weken voor het incident ‘de neiging had om te ontploffen in het verkeer’. Dat betekent een ‘mistrial’, de zaak moet weer van vooraf aan beginnen… 

Dat Gabriel het proces in vrijheid mag afwachten, is zout in de wonden voor de nabestaanden. Christophers zus Stacey, programmeur van beroep, hoopt op ‘maximale straf’. Wanneer het zover is, wil ze gebruik maken van haar spreekrecht.  

“Telkens wanneer ik onder de douche stond of in de auto zat en mijn gedachten tot rust waren gekomen, schreef ik op wat ik voelde: frustratie, emotionele huilbuien, schreeuwen, woede, liefde, alles wat ik kon bedenken,” zegt ze daarover tegen CNN. 

AI

In maart 2025 verschijnt Gabriel weer voor de rechtbank – dit keer met doodslag als hoofdaanklacht. De verdachte bekent schuld aan roekeloosheid en betuigt spijt, maar houdt vol dat hij de trekker uit zelfverdediging heeft overgehaald. Toch verklaart de jury Gabriel na een wekenlang proces met tientallen getuigen schuldig aan doodslag.

Dus mag Stacey op 1 mei, voor het vonnis, eindelijk haar slachtofferverklaring afleggen. “Het enige wat de rechtbank van mijn broer te zien kreeg, waren de bewakingsbeelden waarop hij werd neergeschoten en autopsiefoto’s,” zegt ze tegen USA Today. “Dat straalt niet bepaald menselijkheid uit.”

In haar verklaring wil ze, letterlijk, de stem van haar dode broer laten doorklinken. Zo komen Stacey en haar echtgenoot, beiden thuis in AI, op een revolutionair idee. Ze gebruiken kunstmatige intelligentie om Chris’ stem te generen uit oude video’s. Daar waar Stacey jaren worstelt om haar eigen gevoelens uit te drukken, schrijft ze, gewoon met pen en papier, in vijf minuten neer wat haar broer gezegd zou hebben. Ze weet dat Chris meer vergevingsgezind zou zijn dan zij.  

‘Ik vergeef je’

Alle aanwezigen, onder wie Gabriel en rechter Todd Lang, vallen stil wanneer de foto van het slachtoffer op het scherm begint te praten. Nadat ‘Chris’ zich heeft voorgesteld als een ‘AI-recreatie’, wendt hij zich tot de veroordeelde: “Aan Gabriel Horcasitas, de man die mij neerschoot: het is jammer dat we elkaar onder zulke omstandigheden zijn tegengekomen. In een ander leven hadden we waarschijnlijk vrienden kunnen zijn.” In de haperende video zegt ‘Chris’ verder dat hij ‘in vergiffenis gelooft’ en vraagt hij zijn nabestaanden elke dag te koesteren ‘omdat je nooit weet hoeveel tijd je nog hebt’.

Na afloop verklaart rechter Lang dat hij de AI-video ‘geweldig’ vindt. “Uw familie heeft al het recht om woedend te zijn, maar Chris liet vergevingsgezindheid zien,” aldus de rechter. “U liet Chris vanuit het hart spreken, zoals u hem zag.”  

Toch legt rechter Lang 10,5 jaar op – een jaar meer dan geëist.

Onethisch

Gabriels advocaat Jason Lamm is minder onder de indruk, zeker omdat de verdediging niet vooraf is geïnformeerd over de primeur. “Het lijkt erop dat de rechter gewicht heeft toegekend aan de AI-video. Dat zullen we in hoger beroep zeker meenemen,” zegt Lamm verbolgen. Volgens hem zijn ‘de grenzen van de ethiek en goede smaak overschreden’. 

De advocaat is niet de enige met kritiek. “Een AI-gegenereerde slachtofferverklaring kan zeker invloed hebben op de straftoemeting en dus leiden tot een hogere straf,” meent de AI-deskundige die we over deze zaak hebben gesproken. “Dat is juridisch en ethisch precair.” 

De naam van deze AI-deskundige? ChatGPT…  

Moord in Arizona

Het afgelopen jaar zijn er 374 moorden geregistreerd in Arizona, een flinke afname ten opzichte van de 485 zaken in 2023. Op een bevolking van pakweg 7,5 miljoen, komt dat neer op iets minder dan vijf moorden per honderdduizend inwoners. Daarmee schommelt Arizona iets onder het landelijke moordcijfer.