Als de twijfel in het koppie sluipt: onzekerheid in de F1-cockpit

Sommige coureurs zijn geboren voor de Formule 1, anderen komen er door een grote zak geld mee te nemen. Zoals de Amerikaanse Formule 1-coureur Logan Sargeant. Hij vormt steeds meer een probleem voor zijn team, Williams. Want niet alleen is hij veel te langzaam, hij smijt zijn auto ook nog eens bijna wekelijks met overtuiging in de bandenstapels. Zo ook tijdens de derde vrije training op Zandvoort vorig jaar. Op een wat natte baan rijdt hij door een stuurfout over het gras, waardoor hij de controle verliest.

De onderdelen schieten over de baan, en coureurs die langs het ongeluk rijden, vragen ongerust aan hun team of Sargeant niet gewond is. Van de auto is weinig over. Sargeant stapt gelukkig ongedeerd uit de auto, maar toch zijn de gevolgen voor hem groot. In de Formule 1 mogen teams een beperkt bedrag per jaar uitgeven, en dat besteed je natuurlijk liever aan de ontwikkeling van de auto dan aan nieuwe onderdelen. Crashes horen erbij, maar deze klapper is vooral heel erg onnodig. Of beter gezegd: gewoon ontzettend dom.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Een beginnend Formule 4-coureur had die fout waarschijnlijk niet gemaakt. De teamleiding heeft al besloten dat Sargeant aan het eind van het jaar moet vertrekken, maar na de crash hakt Williams-baas James Vowles de knoop door. Het is genoeg geweest. Een week later zit er een jonge Argentijn in de auto, van wie vrijwel niemand nog had gehoord. Het is Franco Colapinto, die door Williams is opgenomen in het eigen jeugdprogramma. Hij rijdt in de Formule 2 en doet het best aardig, maar niet zo goed dat kenners hem tippen als the next best thing. Toch hebben de engineers dingen van hem gezien in de simulator die hoopgevend zijn. Ze wagen het erop. 

‘Wat doet hij nou?’

Bij zijn eerste race weet Colapinto dat hij niets te verliezen heeft. Hij heeft met Alex Albon een doorgewinterde teamgenoot, en voor 2025 heeft Williams ook al Carlos Sainz gecontracteerd. Colapinto weet dus dat hij in deze races niet een racecontract voor volgend jaar kan verdienen. Nee, dit is echt bedoeld om ervaring op te doen. Negen races waarin hij rustig kan leren. Maar zijn start is verbluffend.

Colapinto is snel en laat ook geweldige inhaalacties zien. Zo haalt hij bij zijn derde race, op het moeilijke stratencircuit van Singapore, meerdere auto’s in bij de start. Daarbij zit ook Albon, die over de radio schreeuwt: “Wat doet hij nou?!” Maar, zo zeggen alle kenners, Albon moet gewoon wennen aan deze briljante jongen die hem nu al te snel af is. Zo eentje als Colapinto kom je niet vaak tegen, concluderen ze instemmend.

Veel sporters hebben moeite met fouten toegeven. Norris is het andere uiterste. Hij scheldt zichzelf uit in de cockpit en roept dat hij een ‘idioot’ is

Na een handvol races informeren tal van teams naar de diensten van deze Argentijnse jongeling. Zelfs Red Bull heeft hem op een lijstje staan als potentiële teamgenoot van Verstappen voor 2025. Het verandert Colapinto. Ineens moet hij aan verwachtingen voldoen. De vrijblijvendheid is eraf. Colapinto gaat fouten maken en rijdt, net als Sargeant, nu ook regelmatig zijn auto stuk. Na zijn onnodige megacrash in Las Vegas wordt hij van steeds meer lijstjes geschrapt.

Uiteindelijk krijgt hij een reservezitje bij het team van Alpine en mag hij na een handvol races in 2025 de tegenvallende Jack Doohan vervangen. Maar, zo laat de intimiderende teambaas Flavio Briatore weten, hij moet de auto heel houden én punten scoren. Colapinto doet geen van beide. Nu er iets op het spel staat, is hij niet langer dezelfde coureur. Hij is onzeker geworden en zal zich in de rest van het seizoen snel moeten herpakken om niet als eendagsvlieg de boeken in te gaan.

Gebrek aan zelfvertrouwen

Het is maar de vraag of hij die onzekerheid van zich afschudt door simpelweg meer ervaring op te doen. Ook de grote rijders der aarde kunnen er last van hebben. Neem Lando Norris, vriend en rivaal van Max Verstappen. In 2024 begon zijn seizoen niet al te best, omdat McLaren enorm tekortkwam op het team van Verstappen, Red Bull. Maar McLaren wordt beter en beter, terwijl Red Bull en Verstappen steeds meer problemen met de auto krijgen.

Halverwege het seizoen vallen Max Verstappen en Red Bull terug. McLaren heeft de auto goed ontwikkeld en is ineens het snelste team. Daar krijgt Lando Norris ineens een onverwachte kans om een gooi te doen naar de wereldtitel. Heel veel druk staat er niet op, want de voorsprong die Verstappen heeft opgebouwd in de eerste races van het seizoen is groot genoeg om ook met een gemankeerde auto naar een vierde titel te rijden. Ook Norris maakt zich niet al te druk en laat bij elk interview weten dat Verstappens voorsprong te groot is.

Maar ondanks het gebrek aan echte ‘kampioenschapsdruk’, valt ook iets op aan het rijden van Norris. Hij traint bijvoorbeeld veelvuldig naar pole position, en als hij niet onder druk staat, laat hij zien onwaarschijnlijk snel te zijn. Maar in directe duels met Verstappen trekt hij elke keer weer aan het kortste eind. En wanneer hij niet het resultaat behaalt dat hij wil, laat de Britse coureur snel het hoofd hangen.

Ook in de interviews achteraf maakt hij een verslagen indruk. Veel sporters hebben moeite met het toegeven van fouten, maar Norris is het andere uiterste. Hij scheldt zichzelf uit in de cockpit, noemt zichzelf vaak een ‘idioot’ bij interviews en zoekt de fout altijd eerst bij zichzelf, voordat hij naar een ander wijst. Deze houding is deel van wie hij is. Norris is bijzonder open over zijn zwaktes en tekortkomingen en maakt geen geheim van de worstelingen die hij met zich meedraagt in de cockpit. Hij spreekt zonder schaamte over zijn jeugd en het gebrek aan zelfvertrouwen dat hij had.

Verstappen knippert niet met zijn ogen als hij in een direct duel een concurrent opzij moet zetten en hij is zelden te overtuigen van zijn ongelijk

Toen Lando begon met karten, bleek hij heel talentvol te zijn en behoorde hij al snel tot de top van zijn generatie. Maar zo zag hij dat zelf niet. “Ik zag mezelf nooit in de categorie van iemand als Lewis Hamilton, of zelfs de jongens met wie ik opgroeide zoals George Russell en Charles Leclerc,” vertelde hij eerder dit jaar in een openhartig interview aan de Engelse krant The Guardian. “Ik zag mezelf eigenlijk ook niet als iemand die de Formule 1 zou halen. Ik vond het gewoon cool om tegen deze gasten te rijden, meer dan dat ik wilde bewijzen dat ik beter was.” 

Overtuigd van eigen gelijk

Deze quote zal iemand als Max Verstappen totaal vreemd in de oren klinken. Voor Max telt één ding en dat is winnen. Het is een kenmerk van succesvolle topsporters. Met daarnaast een nietsontziend zelfvertrouwen, op een ziekelijke manier niet tegen verlies kunnen en altijd overtuigd zijn van het eigen gelijk. Michael Schumacher was zo iemand. Niemand had zoveel vertrouwen in zijn eigen kunnen als hij. Toen concurrent David Coulthard hem ooit vroeg of Schumacher het weleens bij het verkeerde eind had, was Schumachers antwoord: “Niet dat ik me kan herinneren.” En dat zei hij zonder cynisme. 

Ook reed hij meerdere keren zijn directe titelconcurrenten van de baan. Dat ging dan nog om een wereldtitel, maar ‘Schumi’ hield zich nooit in. Zijn landgenoot Heinz-Harald Frentzen kan er ook over meepraten. Hij leek in de Grand Prix van Canada in 1998 na een pitstop eens voor Schumacher de baan op te komen, maar Schumacher deed alsof Frentzen lucht was en ging niet uit de weg. De arme Heinz-Harald stoof de grindbak in, met zijn handen tijdens de spin nog wapperend in de lucht om iedereen attent te maken op deze waanzin. Schumacher reed stoïcijns door en won de race, ondanks de straf die hij voor zijn actie kreeg. De keiharde instelling van Schumacher bracht hem ongekende successen. In zijn hoofd was niemand beter dan hij en had alleen hij het recht op winnen. 

Om te zeggen dat Max Verstappen wel wat kenmerken van Schumacher bij zich draagt, is nogal een understatement. In het huidige Formule 1-veld is niemand zo rücksichtslos als hij. Ook Verstappen knippert niet met zijn ogen als hij in een direct duel een concurrent opzij moet zetten, en ook hij is zelden tot nooit te overtuigen van een eventueel ongelijk. Het zelfvertrouwen is onwrikbaar, al zijn hele leven lang.

Ook toen hij nog in een Red Bull reed die met afstand de mindere was van de Mercedes, was hij al duidelijk: “Natuurlijk denk ik dat ik Hamilton kan verslaan. Het zou belachelijk zijn als ik daar niet in zou geloven. Dan kun je net zo goed thuisblijven.” Hij zou gelijk krijgen; zelfs Hamilton, die de records van Schumacher aan flarden reed, had geen antwoord op het killer instinct van Verstappen. “Hij is keihard,” aldus Hamilton tegenover Sky Sports. “Dat moet ook, maar een beetje medeleven zou hem niet misstaan.”

Wat types als Schumacher en Verstappen als zwakte hebben, is dat het soms zwart voor de ogen wordt als het niet gaat zoals het moet. Tijdens de afgelopen Grand Prix van Spanje bijvoorbeeld ging het mis bij Verstappen. Het is een opeenstapeling van factoren die er uiteindelijk voor zorgt dat hij totaal onnodig een aanrijding met Russell veroorzaakt.

Het ging het hele weekend al niet zoals hij wilde en McLaren was veel te snel om het echt spannend te maken. In de race probeert Verstappen met een gewaagde strategie toch nog in de buurt te komen, maar omdat in de slotfase een safety car op de baan komt, is hij zijn voordeeltje kwijt. Zeker omdat hij geen goede banden meer over heeft om na de herstart aan te vallen. Geen winst en zelfs geen podium.

Eerst krijgt hij de schuld van een lichte aanvaring met Charles Leclerc, daarna houdt hij ternauwernood George Russell van zich af. Volgens zijn eigen team Red Bull doet Verstappen dat op een manier die tegen de regels is. Om een straf te voorkomen, vraagt het team Verstappen om Russell te laten passeren. Dit schiet Max totaal in het verkeerde keelgat. Na een heftige radioconversatie en aandringen van zijn team laat Verstappen Russell voorbij. Althans, zo lijkt het. Vlak voor Russell er voorbij kan, geeft Verstappen opnieuw gas. Of Verstappen nou uit pure frustratie bewust inrijdt op Russell of niet, blijft onduidelijk. Feit is dat de twee elkaar raken en dat het de schuld van Verstappen is.

Gelukkig valt de materiële schade mee, maar voor Verstappen heeft het wel grote gevolgen. Hij krijgt een tijdstraf en wordt niet vierde of vijfde, maar tiende. Dat scheelt een flink aantal WK-punten. Dit is nou zo’n situatie waarin zelfs de grootste fan moet toegeven dat Max een fout maakte. Maar zelf kan hij dat in de interviews na de race nog niet.

Gefrustreerd

De stoom komt nog uit zijn oren als hij de pers te woord staat. En in zijn woede is hij niet van plan om direct een stap terug te doen. "Maakt het wat uit?” bitst hij als een reporter van Sky Sports vraagt of het contact doelbewust was. “Ik praat liever over de hele race, niet dat moment.” Een dag later komt hij wel met een verklaring op sociale media, waarin hij schrijft dat hij gefrustreerd was en dat de botsing ‘niet had mogen gebeuren.’ Dichter bij een schuldbekentenis van Max kom je niet. 

Het contrast met Norris kan bijna niet groter zijn. Als de McLaren-coureur in de Canadese Grand Prix van 2025 achterop teamgenoot Oscar Piastri rijdt en zo zijn eigen race beëindigt, laat hij nog vanuit de auto aan zijn team weten dat deze aanvaring voor de volle honderd procent zijn eigen schuld was. Ondanks het feit dat hij zojuist met meer dan 200 kilometer per uur een aanrijding heeft gehad, klinkt Norris bijzonder kalm: “Mijn fout. Helemaal mijn fout. Dit was ongelukkig en dom van mij, sorry.” Als hij zich later meldt bij de verzamelde pers, legt hij het verder uit. “Ik schatte het gewoon verkeerd in en neem de volledige verantwoordelijkheid. Mijn excuses aan het hele team en Oscar.” Norris haalt hiermee direct de angel uit een mogelijk explosieve situatie en zet gelijk een streep onder het incident.

Dit alles betekent overigens niet dat Verstappen geen zelfinzicht heeft. Eerder vertelde hij aan Panorama dat ook hij nog elk jaar groeit. “Het zijn alleen geen grote stappen meer; in de Formule 1 is het vooral ‘finetunen’. Maar je hebt altijd momenten in het seizoen waarin je denkt: misschien had ik dit iets beter moeten doen, of dat iets anders moeten benaderen. Dan analyseer je aan het eind van elk jaar.” Het laat zien dat het allemaal niet zo zwart-wit is. Verstappen kan nooit zo goed zijn geworden als hij op geen enkele manier aan zelfreflectie zou doen. Maar deze vlaag van verstandsverbijstering lijkt iets te zijn wat hij niet altijd kan controleren. Misschien moet hij dat ook wel niet willen. Misschien is een dergelijke intensiteit ook hét kenmerk van de coureurs die de geschiedenisboeken ingaan als een van de groten. Dat wil alleen niet zeggen dat het een vereiste is.

Psychologische achterstand 

Want er zijn wel degelijk wereldkampioenen geweest die niet de allerbeste waren, of beschikten over het zelfvertrouwen van Schumacher en Verstappen. Damon Hill is zo iemand. Hij had eind jaren negentig eenzelfde psychologische achterstand op Schumacher als Norris nu heeft op Verstappen. In een direct duel ging Hill bijna altijd ten onder, tot zijn eigen grote frustratie.

Schumacher speelde met hem, daagde hem uit in persconferenties en molesteerde doelbewust zijn zelfvertrouwen. Als Hill races in Duitsland reed, werd hij getrakteerd op boegeroep en hoongelach van blootgebuikte Schumacher-fans. Hij werd bedreigd, huurde een bodyguard in en was blij als het weekend erop zat. Hill twijfelde aan zichzelf, vreesde dat hij het niet meer kon. Dat zijn talent op was. En Williams, het team waarvoor hij reed, verloor het vertrouwen in zijn coureur.

Toen Hill in een regenbui van de baan schoot in Japan 1995, beet teambaas Frank Williams hem toe: “Het regent ook voor Schumacher.” Zijn talent bleek een jaar later wel degelijk nog aanwezig. Toen Schumacher in 1996 verhuisde naar het op dat moment zwakke Ferrari en Hill dat jaar een dijk van een auto onder zich had, reed hij naar een welverdiende wereldtitel.

In de ogen van sommige Formule 1-volgers is Hill nog altijd de man die in zijn hemd werd gezet door Schumacher. Maar dat wordt goedgemaakt door het andere deel, dat hem juist waardeert, hoewel niemand denkt dat hij over hetzelfde talent beschikte als Schumacher. Zijn kwetsbaarheid maakte hem menselijk. Hij kende een grote schare fans, die juist aangetrokken werden door zijn openheid en de manier waarop hij zich presenteerde. Dit is iets waar Norris over mee kan praten; ook hij heeft veel fans, juist omdat hij zo open is over zijn interne strubbelingen.

Norris kampioen?

Met de auto die hij momenteel tot zijn beschikking heeft, zou het Norris moeten kunnen lukken om net als Damon Hill wereldkampioen te worden. De McLaren is verreweg de snelste van het veld. Het grote probleem lijkt dit seizoen niet Verstappen te heten, maar zijn teamgenoot Oscar Piastri. Vorig jaar was Norris hem meestal nog wel de baas, maar de jonge Australiër heeft in de winter een enorme sprong gemaakt in zijn ontwikkeling.

In 2025 is Piastri minstens zo snel als Norris, en eigenlijk vaak nog wat sneller. Misschien nog belangrijker: hij is volkomen ontspannen. In de seizoensopener in Melbourne gooit hij een goed resultaat weg door tijdens een plotselinge regenbui van de baan te spinnen, waardoor winnaar Norris gelijk een flinke voorsprong op hem heeft in de titelrace. Maar ook dat brengt hem niet van zijn stuk. Jammer vindt hij het, zeker omdat het zijn thuisrace was. Maar een weekje later wint hij op zijn gemak de Grand Prix van China. En juist Norris heeft het daar moeilijk, misschien wel omdat die favorietenrol hem extra onder druk zet. In de volgende races begint zijn onzekerheid de overhand te nemen.

In de aanloop naar de Grand Prix van Saoedi-Arabië staat hij vol in de schijnwerpers. In de race die daaraan voorafging, de GP van Bahrein, verprutst Norris zijn kwalificatie en is zijn gevecht naar voren ronduit rommelig te noemen. In Jeddah wil Norris zijn slechte optreden van een week eerder achter zich laten, maar in plaats daarvan crasht hij in de kwalificatie, wat hem opnieuw kansloos maakt voor de overwinning. “Ik maak het mezelf zo moeilijk,” verzucht hij na afloop tegen de verzamelde pers.

‘Ik kan wel gaan doen alsof ik killer instinct heb en me als een lul gaan gedragen. Maar zo ben ik niet opgevoed’

“Ik blijf maar dit soort dingen doen. Ik heb het moeilijk in de auto, zeker in de kwalificatie. En dan ga ik risico’s nemen. Ik vraag te veel van mezelf, ik zoek altijd naar perfectie en ik moet een beetje dimmen.” Norris wint niet in Saoedi-Arabië en ook niet in de handvol races daarna. Piastri bouwt ondertussen zijn voorsprong uit en blijft onder alle omstandigheden koel en relaxed. En toeval of niet: zodra de favorietenrol steeds meer naar Piastri verschuift, geeft Norris in Monaco een masterclass. Op het lastige stratencircuit zet hij in de kwalificatie de snelste ronde ooit daar gereden neer en wint hij op zondag de race, na van start tot finish aan de leiding te hebben gelegen.

Net als Verstappen en Schumacher kan Norris niet iemand anders zijn dan wie hij is. De eerste stap naar succes is dat hij dat zelf heel goed weet. “Ik kan ook wel gaan doen alsof ik killer instinct heb en me als een lul gaan gedragen,” zegt hij. “Maar ik heb dat gewoon niet in me, omdat ik niet zo ben opgevoed.” Als hij ooit kampioen wordt, zal hij dat doen op zijn eigen manier. En daarmee bewijzen dat je geen meedogenloze killer hoeft te zijn om wereldkampioen te worden. Voor zichzelf, maar ook voor alle anderen die op hem lijken.