Mediawatcher Victor Vlam (41): 'Sommige mensen vinden me verschrikkelijk'

Victor Vlams vlijmscherpe blik uit de lichtstad
Geboren in 1984 in Eindhoven, groeide Victor Vlam uit tot een man met een messcherpe tong en minstens zo scherpe analyses. Tijdens zijn rechtenstudie schopte hij het tot de halve finale van het WK debatteren. Inmiddels is hij vaste mediaduider bij talkshows als Vandaag Inside en De Oranjezomer, en maakt hij de podcast De Communicado’s. Ook als spreker is Vlam in trek: op congressen en evenementen schudt hij zijn publiek wakker met heldere inzichten en prikkelende stellingen.

Hoe word je eigenlijk mediakenner?
“Goeie vraag. Vroeger werd ik vooral ingezet als Amerika-deskundige, maar dat is een beetje verschoven. Als je in de media als expert gezien wil worden, moet je je vooral veel uitspreken over een bepaald onderwerp. Het publiek en de media gaan je dan vanzelf als kenner beschouwen. Dus het is iets wat anderen je toedichten — niet iets wat je zelf kunt claimen. Maar uiteindelijk komt het neer op goed volgen wat er in de media gebeurt, tv kijken, andere media analyseren en daar een scherpe mening over formuleren.”

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

En die mening moet je natuurlijk ook actief delen?
“Zeker. Je moet niet bescheiden zijn. Je moet roepen wat je vindt, anders weet niemand dat je iets te zeggen hebt.”

‘Boulevard is de Libelle van de entertainmentprogramma’s geworden. Het doet niks meer wat mensen echt kan schokken’

Jij hebt in elk geval geen last van valse bescheidenheid.
“Haha, klopt. Maar dat maakt wel het verschil. Je moet op het juiste moment met de juiste mening komen. Het draait om timing, en om het herkennen van een vacuüm: een onderwerp waarover nog niemand zich heeft uitgesproken, maar waar wél behoefte aan is. Als columnist is dat essentieel.”

Hoe bracht je jouw mening onder de aandacht?
“Ik begon met een podcast die nog steeds wekelijks verschijnt. Daar bespreek ik mediamomenten en -ontwikkelingen. Op een gegeven moment pikte MediaCourant het op. Dat was een keerpunt. Die site wordt echt door iedereen in medialand gelezen. Daardoor kreeg de podcast een boost, en ging ik me nóg meer op media richten. Zo kwam ik uiteindelijk ook af en toe terecht bij programma’s als Vandaag Inside.”

Maar nog niet achter de desk bij RTL Boulevard. Je hebt ze vast al gemaild of gebeld met de vraag: waar blijft mijn uitnodiging?
“Haha, nou, Boulevard is tegenwoordig een tam programma. Vroeger, in de tijd van Albert Verlinde, was het brutaal en had het scherpe meningen en goede primeurs. Nu is het de Libelle van de entertainmentprogramma’s geworden. Het doet niks meer wat mensen echt kan schokken. Dat werkt misschien qua kijkcijfers – er kijken dagelijks nog steeds een miljoen mensen – maar ze zijn hun status als meest gezaghebbende entertainmentprogramma kwijt. Die rol is eerder overgenomen door Vandaag Inside, Angela de Jong en Tina Nijkamp.”

En dat komt allemaal omdat ze jou niet hebben gebeld?
“Haha, uiteraard. Dan was alles anders geweest.”

Wie vind jij eigenlijk de beste mediakenner van dit moment?
“Tina Nijkamp. Absoluut. Ze komt zelf uit het vak, heeft leiding gegeven aan SBS 6, kent iedereen, heeft veel contacten. Dat maakt haar analyses sterk.”

In tegenstelling tot iemand als Rob Goossens, die eigenlijk uit het niets is opgestaan en vooral met veel bravoure doet alsof hij de mediawereld kent.
“Maar moet je per se een mediabaan gehad hebben om er iets over te mogen zeggen? Angela de Jong komt ook niet uit de praktijk. Ze begon gewoon als tv-recensent. Toch is zij uitgegroeid tot iemand met veel invloed.”

Ze is inderdaad groot geworden doordat talkshows haar uitnodigden. Ze hebben haar belangrijker gemaakt dan ze in eerste instantie was, want eerst was ze ‘gewoon maar’ iemand die stukjes schreef over wat er op tv was. Overigens, RTL-baas Peter van der Vorst was toch boos op je? 
“Ja, dat klopt. Maar in de mediawereld zijn mensen nooit lang boos. Als iemand je nodig heeft, kan het zo weer omslaan. Maar ik weet niet of Peter veel sympathie voor me heeft, zeker niet nu RTL een wat linksere koers vaart. Hij heeft ook in een interview gezegd dat hij zichzelf links noemt. Dan past iemand met mijn opvattingen daar misschien wat minder goed bij.”

Je bent zelfs meermaals gebeld door RTL vanwege bepaalde uitspraken over Peter en de zender?
“Ja, dat klopt. Soms door de persdienst, soms zelfs door mensen uit de directie. Die bellen dan op hoge toon om te zeggen dat ze het niet eens zijn met iets wat ik in mijn podcast heb gezegd. Eén keer ging het erom dat ik had gespeculeerd dat als Peter van der Vorst een grote fout zou maken, zijn baan op het spel zou kunnen staan. Daar waren ze echt woest over.”

Terwijl je alleen je mening gaf. 
“Precies. Ik zei niet: Peter wordt morgen ontslagen, dat heb ik uit betrouwbare bron. Ik zei alleen dat zijn positie onder druk kan komen te staan. Dat vind ik een legitieme analyse. Ik heb dat ook letterlijk teruggezegd in het telefoongesprek. Ik zei: Als jullie hier zó krampachtig op reageren, wekt dat juist de indruk dat er intern inderdaad iets speelt. Het was een pittig gesprek, maar ik blijf altijd beleefd en geef het toe als ik ongelijk heb. Alleen, in dit geval vond ik hun reactie vooral een zwaktebod.”

Heb je Peter ooit persoonlijk gesproken?
“Ja, ik heb hem weleens gesproken. Dat waren altijd prettige gesprekken, geen onvertogen woord. Ik ben eens bij hem op kantoor geweest, en ik zie hem weleens bij zo'n grote perspresentatie van RTL aan het begin van het televisieseizoen. De laatste keer kwam hij zelfs naar míj toe om te vragen hoe ik tegen bepaalde zaken aankeek. Ik had toen een vraag voorbereid: of hij vandaag de dag nog zou overwegen om Vandaag Inside naar RTL te halen, als de heren beschikbaar zouden zijn. Zijn antwoord was: Nee, dat zou ik niet doen. Dat vond ik wel een klein primeurtje voor onze podcast. Ze hebben het daarna aan tafel bij Vandaag Inside besproken — opmerkelijk nieuws, vond ik.”

‘Peter van der Vorst is echt anders: creatief, aardig. Een zachte man, wat hem ook gevoeliger maakt voor kritiek’

Wat voor indruk heb je verder van hem?
“Ik vind hem een aardige man, creatief, maar ook gevoelig. Dat geldt trouwens voor veel mensen in de media. In de politiek zie je juist veel geharnaste types — harde mannen en vrouwen die er met de beuk ingaan. Peter is echt anders: een zachte man, wat hem ook gevoeliger maakt voor kritiek.”

En hij heeft een totaal andere aanpak dan zijn voorgangers. Hij zet sterk in op diversiteit. Dat zie je ook terug in de jury’s van de RTL-talentenjachten. Vroeger keek men gewoon: wie zijn de besten voor de jury? Nu lijkt dat geen doorslaggevende factor meer. Eerst worden alle kleurtjes, genders en geaardheden afgevinkt. Dat is toch een heel andere manier van tv maken?
“Klopt. Het zou eigenlijk om de kwaliteiten van iemand moeten gaan — is iemand een goed jurylid of presentator? En niet om huidskleur of afkomst. Wat mensen vaak vergeten, is dat dit beleid ook slachtoffers kent. Sommige mensen profiteren ervan, maar anderen raken juist hun plek kwijt.”

Zoals Buddy Vedder?
“Precies. Buddy zou een seizoen van The Voice Kids presenteren, dat al grotendeels was opgenomen. Maar na de misstanden bij dat programma is het nooit uitgezonden, en nu wordt hij vervangen door Quinty Misiedjan van Omroep Zwart. Dat moet echt extreem zuur zijn voor hem.”

En hij kan daar natuurlijk niks over zeggen. Eén verkeerde uitspraak en hij ligt eruit.
“Exact. Dat is nou typisch de mediawereld: vriendjespolitiek. De veiligste strategie is om alleen maar positief over anderen te spreken en bij iedereen te slijmen. Ik heb daar moeite mee — het past totaal niet bij mijn karakter. Maar voor veel mensen in de tv-wereld is het de slimste aanpak. Prijs iedereen de hemel in, dan blijf je in de roulatie.”

Je ziet dat ook bij Shownieuws.
“Zeker. Maar het werkt niet meer. De kijker doorziet dat. Die wil echtheid. Daarom is bijvoorbeeld Vandaag Inside zo succesvol: daar wordt gewoon gezegd wat men denkt, ook als het over concurrenten of de eigen zender gaat. Ze hebben zelfs Renze Klamer geprezen, terwijl dat hun directe tegenhanger is. Tegelijkertijd schuwen ze de kritiek op programma’s van Talpa niet, terwijl dat hun eigen club is. Dat zorgt voor vertrouwen bij de kijker — iets wat zeldzaam is in de entertainmentjournalistiek.”

Je zit ook weer bij De Oranjezomer, nu onder leiding van Johnny de Mol. Durf je te zeggen dat hij daar zit omdat hij ‘de zoon van’ is?
“Ja, dat durf ik wel te zeggen.”

Zou hij dat zelf ook erkennen? Of denkt hij echt dat hij de beste talkshowhost is na Hélène Hendriks?
“Moeilijk te zeggen. Ik kan me voorstellen dat hij zich wel realiseert dat hij veel te danken heeft aan zijn familie. Dat valt gewoon niet te ontkennen.”

Zijn stijl past natuurlijk niet bij het VI-publiek. Hij verwelkomde vluchtelingen op Lesbos, terwijl het publiek van VI juist houdt van rechtse praat. Geen wonder dat Jack van Gelder onder Johnny niet meer welkom is bij De Oranjezomer. Het is eigenlijk een wonder dat jíj er nog mag komen.
“Dat hangt misschien ook af van wat ik zeg. Maar eerlijk is eerlijk: hij heeft niet echt dat VI-DNA, en dat merk je ook. Hélène Hendriks komt uit de VI-club en ligt daardoor veel beter bij dat publiek. Johnny heeft dat niet. Maar goed, ik ga er gewoon zitten, zeg wat ik vind, en dan zie ik wel of ze me terugvragen. Zo niet, ook goed.”

Ga je dan met lood in de schoenen naar zo’n uitzending?
“Nee. Ik hou er juist van om een beetje tegendraads te zijn. Soms is dat een goede eigenschap, soms niet. Het heeft me zeker kansen gekost. Sommige mensen vinden me verschrikkelijk en vragen me gewoon niet meer. Anderen vinden me juist verfrissend. Dus ja, ik val wel op — positief of negatief. Maar ik vind het leuk om een positie te hebben die niemand anders heeft. Om tegen de stroom in te roeien. En ik denk dat veel kijkers dat stiekem ook wel waarderen.”

Je houdt bij wat mensen leuk vinden om te zien, toch? En dan een beetje stoken, een beetje porren — daar genieten kijkers van.
“Het is ook de enige manier om succesvol te zijn in de media. Prikkelen, porren en stoken.”

Precies. Tv-makers denken dan: als we Victor uitnodigen, gebeurt er tenminste wat.
“In talkshowtermen heet dat: je moet ‘leveren.’ Vreselijk woord, maar het klopt wel. Mensen moeten weten wat ze in huis halen als ze je uitnodigen. Ik voeg misschien niet veel gezelligheid toe aan zo’n tafel, maar wel andere dingen die ook waardevol zijn.”

‘Kijkers willen horen wat ze al vinden. En als je dan zegt: Niet alles wat Trump doet is slecht, dan scoor je minder goed’

Jij was ooit voorzitter van de Nederlandse Debatbond. Je hebt rechten gestudeerd in Tilburg. En je haalde de halve finale van het WK debatteren tijdens je studie. Een geboren spreker dus. Alleen die studie rechten is onderweg ergens verloren gegaan. Waarom heb je als ‘mediakenner’ geen communicatie gestudeerd, eigenlijk?
“Haha, omdat ik communicatie geen serieuze studie vind. Dat leer je in de praktijk. Op de universiteit is dat tijdverspilling.”

Ho ho, ik heb zelf communicatiewetenschap gestudeerd aan de universiteit. Jij hebt als mediakenner niets meer aan wat je daar leerde, ik nog wel.
“Nou, ik heb zeker wel wat aan mijn rechtenstudie gehad. Je leert er scherp en helder denken. Je beargumenteert waarom iets op een bepaalde manier zo moet zijn — dat gebruik ik nog steeds. In mijn werk geef ik onderbouwde kritiek. Dat is ook rechten: argumenten bouwen. Verder ben ik altijd een beetje tegendraads geweest, dat vond ik ook leuk. Ik heb op een privéschool in Amerika gezeten, betaald door het werk van m’n vader. Daar moest elke laatstejaars een toespraak houden voor de hele school. De meeste waren doodsaai, maar ik koos als onderwerp: ‘Prostitutie moet gelegaliseerd worden.’ In de toen conservatieve staat Virginia. Meteen veel rumoer. Docenten gingen vergaderen of dat wel kon. Vond ik prachtig. Later ben ik competitief gaan debatteren in m’n studententijd — lekker prikkelend standpunten innemen.”

Met die skills had je ook advocaat kunnen worden, maar nooit die roeping gevoeld?
“Nee, ik vind het vaak saai. Advocaten zijn tegenwoordig hypergespecialiseerd. Strafrecht, echtscheidingen… Er is er eentje in Nederland die álle asielzaken doet van mensen met hiv. Heel specifiek. Dat begrijp ik ergens wel, maar het is ook enorm eentonig werk.”

Je hebt een kartonnen versie van Charles Groenhuijsen in je werkkamer, toch?
“Haha, ja, dat klopt. Die heb ik gekregen van GeenStijl tijdens een verkiezingsavond. Ik had op een gegeven moment in de media ruzie met Charles. GeenStijl had een livestream in de nacht van de Amerikaanse verkiezingen en ze zeiden: Charles Groenhuijsen komt ook! En toen stond die pop daar. Met het idee: deze Charles zegt tenminste niks belachelijks. En inderdaad: geen onvertogen woord in die hele uitzending.”

Ben je eigenlijk helemaal gestopt met je rol als Amerika-deskundige?
“Grotendeels wel, hoewel ik het niet helemaal loslaat. Ik heb dat twaalf jaar gedaan. Elke dag ben je dan minstens een half uur bezig met Amerikaanse politiek. Maar op een gegeven moment wordt het herhaling: elk jaar de State of the Union, elke twee jaar congresverkiezingen, elke vier jaar de presidentsverkiezingen. En veel Amerika-kenners zijn politiek gekleurd.

Charles Groenhuijsen is daar een voorbeeld van. Talkshows willen felle meningen. En als je dan zegt: Niet alles wat Trump doet is slecht, dan scoor je minder goed. Kijkers willen horen wat ze al vinden. Een keer werd het federale recht op abortus afgeschaft. Dan wordt er van je verwacht dat je daar vol tegenin gaat. Maar feitelijk betekent het gewoon dat de staten nu zelf mogen beslissen. Dat is hoe een federatie werkt. Democratisch dus. Maar die nuance verkoopt slecht.”

Precies. Bij Trump is het toch sowieso de bedoeling dat iedereen vol op het orgel gaat aan de talkshowtafels? Hij is gek, punt. Geen wonder dat jij als rechtse Amerika-kenner minder gevraagd wordt.
“Ja, en daardoor worden kijkers minder goed geïnformeerd.”

Maar dat maakt toch niemand bij tv iets uit?
“Cynisch gezegd: nee. Zelfs bij de publieke omroep draait het vaak gewoon om de kijkcijfers. Eva Jinek is daar echt verslaafd aan.”

En je podcast De Communicado’s, hoe moet die nu verder? Want je collega Lars Duursma heeft de stekker eruit getrokken.
“Mijn collega is ermee gestopt, en dat begrijp ik ook wel. De podcast paste sowieso iets meer bij mij. Ik ga ermee door in m’n eentje. Beetje experimenteren, af en toe gasten erbij. Spannend, maar ook leuk. Het mediablok aan het begin werkte altijd goed en dat kan ik prima solo doen.”