Marteling van vier uur met stokken en springtouwen werd Abrar (21) fataal

Dit artikel bevat schokkende beelden

Dhaka, 6 oktober 2019. Rond acht uur ’s avonds is het stil in de slaapvertrekken van de Technische Universiteit van Bangladesh (BUET). Abrar Fahad (21) maakt driftig aantekeningen in zijn eenvoudige studentenkamertje, omringd door boeken over Elektrotechniek. Het is immers examentijd.

Dan verschijnen er opeens drie medestudenten in de deuropening. “Meekomen,” gebieden ze hem. “Neem je mobiel en laptop mee.” Abrar slaat de boeken dicht en volgt zwijgzaam de instructies op. Hij heeft wel een idee van wat er komen gaat. Mujtaba, Khandaker en Muntasir zijn leden van de Chhatra League, de studentenvereniging verbonden aan de regeringspartij. Maar het is meer een knokploeg dan een ballencorps.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Terwijl Abrar door de gangen loopt, sluiten steeds meer studenten zich bij de groep aan. Abrar is omringd door ruim twintig leeftijdsgenoten wanneer ze hem kamer 2011 in dirigeren. Terwijl de deur achter hem sluit, bereidt hij zich voor op het ergste. Wat volgt is erger dan hij zich kan voorstellen…

Foetushouding

Student Ifti deelt de eerste klappen uit met een stump, een houten paaltje dat bij cricket gebruikt wordt. Hij slaat zo hard dat het hout breekt. ‘Gelukkig’ heeft Anik nog een cricketpaaltje meegenomen waarmee hij Abrar herhaaldelijk op de knieën, voetzolen en armen beukt.

Daarna krijgen de andere studenten één voor één de beurt om Abrar af te tuigen. Behalve stumps gebruiken ze ook springtouwen en hun blote vuisten. Abrar ligt brakend op de grond in een foetushouding. Hij smeekt om water maar zelfs dat gunnen zijn kwelgeesten hem niet.

Terwijl de studenten Abrars laptop en mobieltje doorzoeken voor ‘belastend bewijsmateriaal’, belt een van hen met de leiding van de Chhatra League. Het is duidelijk dat er een politiek motief achter deze afranseling zit. Tegen middernacht, na vier uren van marteling, houden de aanvallers het eindelijk voor gezien. De arme Abrar kan nauwelijks ademhalen en blijft overgeven.

Toegesnelde vrienden proberen hem te troosten en leggen kussentjes onder zijn hoofd. “Breng me alsjeblieft snel naar het ziekenhuis,” weet Abrar nog uit te brengen. Maar wanneer de dokter rond 3 uur ’s nachts arriveert, is hij al overleden. Uit de lijkschouwing blijkt dat Abrar is bezweken aan ‘neurogene shock’, een ernstig lage bloeddruk veroorzaakt door schade aan het centrale zenuwstelsel.

Facebook

Waarom is Abrar zo gruwelijk mishandeld? De aanleiding blijkt een Facebook-bericht dat hij twee dagen daarvoor heeft geplaatst. Het is een op het eerste gezicht deugdelijke, eigenlijk doodsaaie post waarin Abrar kritiek uit op de regering van de vrouwelijke president - velen zeggen dictator - Sheikh Hasina. In Bangladesh kan dergelijke kritiek grote, zelfs dodelijke, gevolgen hebben...

Maar dankzij Facebook verspreidt ook het nieuws over Abrars gruwelijke dood zich als een lopend vuurtje. In heel Bangladesh zijn er protesten en stille tochten. Op sociale media spreken nationale beroemdheden hun afschuw uit. Amnesty International en de Verenigde Naties spreken van een ‘gruwelijk misdrijf’ en een wrede aanval op de vrijheid van meningsuiting.

Ondertussen zijn de hallen van BUET gevuld met verontruste studenten. Ze eisen dat de universiteit de bewakingsbeelden aan de politie overhandigt zodat de betrokkenen hun straf niet ontlopen.

Het werkt. In de dagen na Abrars gruwelijke dood zijn er tientallen arrestaties, van ‘kopschoppers’ maar ook omstanders die hebben toegekeken hoe het slachtoffer is doodgemarteld.

De beklaagdenbank is propvol wanneer de rechtbank in Dhaka op 8 december 2021 het oordeel velt over de 25 verdachten, waarvan er vier voortvluchtig zijn. Rechter Abu Zafar Kamruzzaman windt er geen doekjes om. Vijf verdachten komen weg met levenslange opsluiting, de overige twintig krijgen de doodstraf.

“De rechtbank heeft de hoogst mogelijk straffen uitgedeeld om te voorkomen dat zo’n gruwelijk incident ooit weer gebeurt,” redeneert de rechter. “We moeten niet aarzelen om het zwaard van de gerechtigheid genadeloos in te zetten.” De nabestaanden zijn tevreden over het vonnis. “Ik krijg mijn zoon er niet mee terug,” zegt Abrars vader na afloop. “Maar deze uitspraak biedt een vorm van troost." 

Frisse wind 

De doodvonnissen zijn allesbehalve symbolisch. Bangladesh voert nog steeds daadwerkelijk executies uit door ophanging. Maar uiteraard staat het de veroordeelden vrij om bezwaar aan te tekenen. Dus is op 16 maart van dit jaar het woord aan het Hooggerechtshof. In een 131 pagina's tellende uitspraak komt het tot dezelfde conclusie: alle 25 zijn schuldig.

“Ze spoorden elkaar aan en gingen door met slaan totdat Abrar stierf. Dat alleen omdat hij er een andere mening op nahield,” aldus het vonnis. “Hij huilde, smeekte om water en om zijn leven te sparen. Hij heeft zelfs gesmeekt om zijn moeder te zien voordat hij stierf, maar geen van de 25 verdachten toonde genade.” Het Hooggerechtshof doet dat ook niet en houdt de straffen overeind: vijf keer levenslang en twintig keer de strop.

Ondertussen waait er een frisse wind door Bangladesh. In augustus 2024 hebben massale protesten, aangevoerd door boze studenten, geleid tot de val van het militaire regime. Tijdens de demonstraties groeit Abrar uit tot een icoon en duikt zijn portret overal op.

Na de revolutie hebben de nieuwe machthebbers de Chhatra League op een lijst van verboden terreurorganisaties geplaatst. Voormalig premier Sheikh Hasina is aangeklaagd voor haar rol in het gewelddadig onderdrukken van de studentenprotesten, waarbij naar schatting 1400 demonstranten zijn gedood door oproerpolitie. 

Rechter Abu Zafar Kamruzzaman is niet mild: vijf verdachten komen weg met levenslange opsluiting, de overige twintig krijgen de doodstraf

Ondertussen studeert Abrars jongere broer Faiyaj nu ook aan de Technische Universiteit. Hij heeft ‘in goed overleg met de familie’ besloten op kamers te gaan in hetzelfde gebouw waar zijn broer is vermoord. Volgens de laatste berichten is het er nog altijd rustig…

Moord in Bangladesh

Het afgelopen jaar zijn er volgens Bengaalse overheidscijfers 3432 moorden gepleegd. Op een bevolking van ruim 170 miljoen zielen valt dat relatief mee. Uitgerekend na het vertrek van de voormalige dictator Sheikh Hasina is er een zorgwekkend toename van het aantal dodelijke lynchpartijen.

Verschillende mensenrechtenorganisaties melden dat er afgelopen jaar tussen de 128 en 173 studenten zijn gedood in ‘mob killings’. Deze keer zijn het vooral aanhangers van de vorige regering die het onderspit delven.