Nadat zakenman José op brute wijze was vermoord, gingen de daders rustig naar een feestje

Malabo, 22 oktober 2023. Vanuit de hoofdstad komt het treurige nieuws dat zakenman José Lima Gonzalo, beter bekend als ‘Abuelo Lima’ (Opa Lima), ‘onverwacht’ en ‘onder verdachte omstandigheden’ is overleden. Waarom de dood van een 87-jarige abuelo als een verrassing komt, blijkt wanneer de ‘verdachte omstandigheden’ aan het licht komen: de rijke zakenman is in zijn appartement overhoop gestoken.

Bovendien is José niet zomaar een rijke opa. De oud-militair is de zwager van president Teodoro Obiang die al sinds 1982 de touwtjes stevig in handen heeft. Er gaan gelijk geruchten dat de dictator, die met zijn vrouw de uitvaart bijwoont, de abuelo uit de weg heeft laten ruimen. Maar de politie gaat uit van een veel simpeler motief. 

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Waarschijnlijk is zijn onverzadigbare behoefte aan jonge maîtresses José fataal geworden. Dat blijkt wanneer de nationale politie binnen 24 uur twee verdachten heeft opgepakt. Emilia Ncogo is een van de minnaressen van het slachtoffer. De hoofdverdachte is haar jaloerse vriendje Tomás Esono (21). De jongeman, beter bekend onder de weinig flatteuze bijnaam ‘Negrito’, bekent onomwonden hoe hij de oude snoeperd heeft omgelegd. “Het was een makkie,” pocht hij. Tomás zegt dat het slachtoffer hem op de avond van 21 oktober zelf heeft uitgenodigd nadat hij op WhatsApp contact met hem heeft opgezocht. 

Dagboek 

Tomás beschrijft dat hij twee jonge vrouwen de woning van José ziet betreden terwijl hij de trappen naar de vijfde verdieping beklimt. “Ik wachtte tot zijn bezoekers weer weggingen en klopte aan...” Volgens Tomás laat Abuelo Lima hem laconiek binnen met de woorden: “Doe waarvoor je hier gekomen bent.” Daarop draait Tomás de deur op slot, grijpt de oude José bij de keel en steekt hem in de nek met het mes dat hij van huis heeft meegenomen. “Terwijl hij dood lag te bloeden op de vloer, trok ik het mes er weer uit.” 

De rechercheurs vinden in Tomás’ woning een dagboek waaruit blijkt dat hij twee keer eerder naar de flat is geweest met het doel om José te vermoorden. Hij noemt het slachtoffer ‘Blanco Objetivo’, wat zoiets als ‘doelwit’ betekent, maar het is tevens een verwijzing naar de lichte huidskleur van de abuelo. 

Hiernamaals

De verdachte heeft een schoon strafblad, maar is wel eerder met justitie in aanraking gekomen als verdachte van een beroving en de mishandeling van Emilia. De politie raadt Tomás met klem aan een advocaat in de arm te nemen. Maar hij vindt dat niet nodig. “Ik verdedig mezelf wel.” Tegenover de onderzoeksrechter bevestigt hij dat hij José heeft vermoord. “Die meneer is nu op een plek waar hij zich voor een échte rechter moet verantwoorden,” grapt Tomás, uiteraard doelend op het hiernamaals. 

De onderzoeksrechter deelt zijn gevoel voor humor niet en verwijst de verdachte naar het psychiatrisch ziekenhuis voor een uitgebreide evaluatie. Na drie weken is het rapport klaar. Omdat de deskundigen concluderen dat Tomás toerekeningsvatbaar is en er ‘geen mentale aandoeningen zijn geconstateerd’, kan de zaak verder.

Puzzelstukjes

Het onderzoek heeft ondertussen enkele tegenstrijdigheden in Tomás’ verklaringen blootgelegd. De telefoongegevens tonen aan dat er voor de moord helemaal geen contact is geweest tussen de dader en het slachtoffer. Bovendien blijkt uit het sectierapport dat de armen van José vol defensieve verwondingen zitten. Dat hij Tomás heeft binnengelaten om ‘zijn gang te gaan’, lijkt uitgesloten. 

‘Doe waarvoor je hier gekomen bent’ zou José volgens Tomás gezegd hebben. Waarop hij de deur op slot draait en de oude man in z’n nek steekt

Emilia’s getuigenis werpt een heel ander licht op de zaak. Volgens haar heeft ze slechts een paar ‘ontmoetingen’ met het slachtoffer gehad, nadat ze hem in 2021 heeft leren kennen. Maar op 21 oktober 2023 confronteert Tomás haar over de relatie. Hij heeft foto’s van José op haar telefoon gezien en stelt voor om even hallo te zeggen. Emilia vertelt dat zij degene is die als eerste het trappenhuis betreedt en de twee jonge vrouwen bij de flat van José ziet. Zij is ook degene die aanklopt. Wanneer het slachtoffer de deur opendoet voor Emilia, glipt Tomás naar binnen. Na een korte worsteling mept hij de oude man met een wandelstok tegen de vlakte. Hierna vraagt Tomás zijn vriendin om het volume van de televisie harder te zetten…  Daarna steekt hij het mes in de nek van de oude man. Na de misdaad plundert het tweetal de woning, ze verbranden de bebloede kleding en gaan later die avond naar een feestje alsof er niks gebeurd is.

Slaapwandelaar

Op 26 november 2024 gaat het proces van start. Voor de gelegenheid is het auditorium van het Ministerie van Binnenlandse Zaken afgehuurd. Het publiek zit op bioscoopstoelen verspreid door de zaal. Vooraan zitten de verdachten in mosterdgele overalls, met kaalgeschoren hoofden. Behalve Emilia en Tomás zijn er nog twee beklaagden die zich moeten verantwoorden voor hun betrokkenheid bij de roofmoord. Een van hen is een ex-vriendin van het slachtoffer. Uit telefoonverkeer zou zijn gebleken dat het tweetal heeft geholpen bij het beramen van de moord en het verwijderen van bewijsmateriaal.

Maar alle aandacht gaat uit naar Tomás. Zeker wanneer hij tot ieders verbazing plotseling zijn bekentenis terugtrekt. Op een vraag van de aanklager antwoordt hij dat hij zich ‘niks kan herinneren’. “Ik weet niet of ik iemand vermoord heb,” zegt Tomás. “Ik ben een slaapwandelaar.” 

Hij doet zelfs alsof hij zijn vriendin Emilia niet kent. De rechter is niet onder de indruk van het toneelspel. Hij veroordeelt Tomás en Emilia op 5 december tot ‘prisión permanente’, levenslange opsluiting. Ook moeten ze 30 miljoen francs, omgerekend iets meer dan dertigduizend euro, schadevergoeding neerleggen. De twee medeverdachten krijgen elk 20 jaar cel.  

Moord in Equatoriaal-Guinea

Misdaadstatistieken zijn beperkt beschikbaar in Equatoriaal-Guinea, waar de president ook de hoogste rechter van het land is. Volgens semi-betrouwbare cijfers van de VN (2019) ligt het moordcijfer op een respectabele 3,3 per 100.000 inwoners. Op 1,8 miljoen inwoners zou dat neerkomen op zo’n 60 moorden per jaar. Het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken kleurt het hele land ‘geel’, met een waarschuwing over diefstallen en gewapende overvallen.