Tbs-klinieken tjokvol: wachttijden zetten systeem onder druk

Wachttijden lopen op

Het aantal tbs-veroordelingen groeit, terwijl er te weinig plek is in tbs-klinieken. Hierdoor zitten veroordeelden soms jarenlang in de gevangenis zonder de behandeling die ze nodig hebben. Deskundigen waarschuwen dat dit kan leiden tot psychische achteruitgang, agressie en gevaarlijke situaties binnen gevangenissen.

Een schrijnend voorbeeld is een man die in 2022 tbs met dwangverpleging opgelegd kreeg. Hoewel hij al sinds mei 2023 bovenaan de wachtlijst staat, is er nog steeds geen plek voor hem. "Hij is nog steeds niet geplaatst en heeft ook nog geen uitzicht op plaatsing op dit moment", zegt zijn advocaat, Jan-Jesse Lieftink, tegen RTL Nieuws.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Uit frustratie probeerde de man in januari een gevangenisbewaarder neer te steken met een broodmes. "Gelukkig viel het mee met de ernst van het letsel van de bewaarder, maar het laat wel zien dat zijn toestand hard achteruit gaat."

Structureel probleem

Sinds de zaak-Anne Faber zijn rechters alerter op de mogelijkheden om tbs op te leggen, ook wanneer verdachten weigeren mee te werken aan onderzoek. Tegelijkertijd zijn in het verleden een aantal tbs-klinieken gesloten en blijft uitbreiding van capaciteit achter bij de groeiende vraag. Daarnaast is de uitstroom beperkt, onder andere door een tekort aan vervolgvoorzieningen zoals forensische zorginstellingen en beschermd wonen. Dit zorgt voor een opstopping, waardoor nieuwe patiënten niet snel genoeg kunnen instromen en de wachttijden verder oplopen.

Ondertussen blijft er maatschappelijke weerstand tegen het verlofstelsel van tbs-klinieken, terwijl de cijfers volgens experts een ander beeld schetsen. RTL Nieuws meldt dat er jaarlijks ongeveer 80.000 verlofmomenten plaatsvinden en slechts 0,15 procent daarvan leidt tot een nieuw delict. "Tuurlijk wil je dat niet, maar kom op. Honderd procent ga je niet halen. En een 9,85 is een rapportcijfer dat iedereen wil hebben", aldus advocaat en tbs-expert Job Knoester.

Wat moet er gebeuren?

Experts pleiten voor structurele oplossingen, zoals uitbreiding van tbs-klinieken en snellere doorstroming naar lichtere zorginstellingen wanneer dat verantwoord is. Daarnaast moet justitie beter samenwerken met de zorgsector om wachttijden te verkorten.

Het ministerie van Justitie werkt aan uitbreiding, maar op korte termijn blijft het tekort nijpend. Hierdoor blijven niet alleen tbs-klinieken en gevangenissen onder druk staan, maar neemt ook het risico op incidenten en recidive toe.