Week van Toen: De donkere kant van de Oscars (1993)

Deze week, in de nacht van zondag op maandag (3 maart), worden in Hollywood voor de 97ste keer de Oscars uitgereikt waarbij het de laatste jaren vooral gaat om de vraag: wint er ook een zwarte acteur of actrice of is het nog steeds een wit, witter, witst feestje?

Vorig jaar won de zwarte actrice Da’Vine Joy Randolph weliswaar een Oscar voor haar rol in de film The Holdovers, maar dat was in de categorie beste vrouwelijke bijrol. Voor een Oscar voor een mannelijke of vrouwelijke hoofdrol, de hoofdprijzen als het ware, moeten we alweer terug naar 2020, toen Will Smith won voor zijn rol als Richard Williams, de vader van tennislegendes Serena en Venus Williams (King Richard). Diversiteit, zo blijkt maar weer, is in de conservatieve filmwereld nog altijd een dingetje, maar we moeten niet doen alsof die discussie iets van de laatste jaren is, laat staan dat het iets met ‘woke’ te maken heeft. In 1993, 32 jaar geleden dus, trok iemand hier al over aan de bel. Wie? Niemand minder dan Eddie Murphy.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

In 1987, zes jaar voordat wij hem spraken, was hij de presentator van de Oscars-uitreiking, maar daar had hij bijna voor bedankt, zei hij toen hij op het podium verscheen. Want de filmindustrie had volgens hem nauwelijks waardering voor zwarte acteurs en regisseurs. De cijfers logen niet: in de zestig jaar daarvoor hadden inderdaad slechts drie zwarte mensen een Oscar gewonnen of waren ze genomineerd, een schandvlek op het witte doek. Toen wij hem in 1993 spraken, was dat aantal in zes jaar tijd opeens verdubbeld door Denzel Washington, Whoopi Goldberg en Morgan Freeman. Was zijn tirade tóch ergens goed voor geweest, zei hij lachend.  

‘Ik ga niet op een sinaasappelkratje staan wachten tot ik doodgeschoten word voor alle onzin die ik uitkraam’

We vroegen hem, uiteraard, wat hij tegen racisme in de filmwereld kon doen. Weinig, treurde Murphy: “Ik vraag me af of ik er überhaupt iets aan kan doen. Ik ga niet op een sinaasappelkratje staan wachten tot ik doodgeschoten word voor alle onzin die ik uitkraam.

Grote leiders met grote persoonlijkheden als Martin Luther King en Malcolm X hebben uitgedragen waarvoor ze stonden en moesten dat met de dood bekopen. En wat is er nu, dertig jaar later, veranderd in onze maatschappij? Helemaal niets! Racisme is nog steeds aan de orde van de dag. Maar ik ben geen politiek activist, ik ben artiest.”

Hij had het ultieme Zwarte Hollywood Plan bedacht: een western waarin alleen zwarte acteurs als Denzel Washington, Morgan Freeman, Wesley Snipes, Halle Berry en hijzelf de hoofdrollen vertolkten. Als íémand in Hollywood die macht had, zo schreven we, dan was het Murphy wel. Maar daar zaten we toch echt even naast. Die ‘zwarte’ western met een zwarte acteur in de hoofdrol kwam er inderdaad, maar niet door Eddie Murphy, maar door Quentin Tarantino. Hij maakte in 2012 Django Unchained, een western waarin een tot slaaf gemaakt persoon, gespeeld door Jamie Foxx, wraak neemt op zijn overheerser. Die film won overigens twee Oscars: voor beste mannelijke bijrol (Christoph Waltz) en voor beste originele scenario (Quentin Tarantino). Twee witte mensen voor de duidelijkheid.