Het nieuwe witte goud: procaïne

Als iemand de namen van Bert van Marwijk en Mark van Bommel ergens laat vallen, dan komt meestal de verloren WK-finale van het Nederlands elftal tegen Spanje in 2010 ter sprake. Zo ook in het rustieke Zuid-Limburgse dorp Meerssen, waar schoonvader en schoonzoon met hun gezinnen inmiddels alweer wat jaartjes dicht bij elkaar wonen. Niet ver van die plek, op de Bunderstraat om precies te zijn, is het in de vroege morgen van maandag 16 september 2024 ietwat onrustig op straat. Er staat iets spannends te gebeuren en dat is voelbaar. Dat heeft te maken met een op handen zijnde inval van de opsporingsdiensten in een woonhuis aldaar.

Agenten besluipen het desbetreffende pand en staan binnen voordat de bewoners dit goed en wel in de gaten hebben. Zij zijn compleet overbluft. Voor de speurders is het zaak dat de opgestarte actie zo snel en zo goed mogelijk zal worden afgerond. Voor de verkregen informatie over een mogelijk drugslab moeten namelijk extra (steun)bewijzen worden gevonden.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

De politie vindt een vuurwapen met munitie, een mondmasker en een paar handschoenen. Opmerkelijker is echter de vondst van een partij procaïne

Daarom volgt er een grootscheepse doorzoeking van de woning en aangrenzende gebouwen en de politie slaat in eerste instantie vijf personen in de boeien: vier mannen en een vrouw. Hierover later meer. De speurders geven hun ogen en voelsprieten nauwgezet de kost en weten hierdoor materiaal te verzamelen dat nogal verdacht is. Zo vinden de medewerkers van de politie onder meer een vuurwapen met munitie, een mondmasker en daarnaast een paar handschoenen. Belangrijker én opmerkelijker is echter de vondst van een partij procaïne. En dan vooral de hoeveelheid: maar liefst 102 kilo. Nu wordt dit spul doorgaans vaker in drugspanden aangetroffen, omdat procaïne al heel lang wordt gebruikt als versnijdingsmiddel voor coke. Maar daarvoor is de hoeveelheid te groot.

Nieuwe productiemarkt

De opsporingsdiensten vinden dit op z’n zachts gezegd opvallend en proberen uit te vinden waaróm procaïne in de onderwereld kennelijk steeds grootschaliger wordt geproduceerd. Dat zit zo: het is onder meer de laatste tijd wat onrustig in de cokewereld. Punt is namelijk dat de voorbije jaren aardig wat drugstransporten zijn onderschept en dus ook vele miljoenen euro’s aan partijen coke. De coke-partijen komen dan in handen van de opsporingsdiensten en na zo’n ontdekking wordt automatisch tot vernietiging van de verdovende middelen overgegaan. Bovendien zijn in Zuid-Amerika zo hier en daar plantages, vaker op afgelegen plekken in de bush, met de grond gelijkgemaakt  door de plaatselijke opsporingsdiensten.

Betrokken onderwereldfiguren hebben zich door deze ontwikkelingen klaarblijkelijk achter de oren gekrabd en de vraag gesteld: hoe kunnen we nog meer aan inkomsten komen? Het lijkt er sterk op dat het kristalliseren van steeds grotere partijen procaïne mede daarom populairder aan het worden is de laatste tijd. Een nieuwe productiemarkt is daarmee aangeboord, een nieuwe afzetmarkt geboren. De laatste maanden zijn in Nederland rond de twintig laboratoria opgerold waarin het zogenoemde proke gemaakt werd.

Terug naar het Meerssense lab dat in september vorig jaar in het vizier is gekomen bij de opsporingsdiensten na een tip met daaropvolgende inval. 

Ten eerste houden de speurders de bewoonster van het pand aan de Bunderstaat aan. Ook haar zoon wordt ter plekke in de boeien geslagen. Deze 34-jarige Dennis U. blijkt een bekende van politie en justitie te zijn: hij is in de zomer van 2012 veroordeeld vanwege betrokkenheid bij een groot crystal methlaboratorium. U. hield zich dus bezig met de productie van harddrugs. 

Dat werd toen ontdekt in een kippenstal aan de straat het Hemelrijk in het Belgische Maasmechelen, vlak over de grens bij het Zuid-Limburgse Stein. De rechter is uiteindelijk onverbiddelijk voor deze U.: zes jaar celstraf krijgt de Limburger aan zijn broek. Hij mocht echter onder voorwaarden eerder naar buiten. Door dit alles wordt hij ook gelinkt aan het prococaïnelab in Meerssen. De zaaksofficier van justitie wil in ieder geval dat Dennis U. zo snel als mogelijk weer achter de tralies verdwijnt om de Belgische straf uit te zitten, zo wordt bekendgemaakt.

Wat is proke?

Procaïne of kortweg proke is een pijnstiller die in gekristalliseerde vorm dezelfde parelmoerglans heeft als cocaïne. Het spul is niet te onderscheiden van coke en de smaak en het verdovende gevoel zijn ook hetzelfde. Door de schaarste aan cocaïne wordt het poeder steeds vaker versneden met procaïne. Volgens de politie is proke ‘dé nieuwe winstpakker van de internationale cokehandel’.

IJzerhandelaar als drugsbaron

Auto- en ijzerhandelaar Peter S. wordt door justitie gezien als een drugsbaron, een groter geworden baas in de wereld van de drugsproductie. Hij kan worden gelinkt in de zaak van het opgerolde laboratorium in het Zuid-Limburgse Meerssen, waar procaïne werd geproduceerd. Hoe zit dat precies?

Het was het najaar van 2020 toen in een kippenstal aan het Hemelrijk in het Belgisch-Limburgse Maasmechelen, vlak over de grens bij Stein, een drugslaboratorium werd ontdekt. De opsporingsdiensten bleken vooraf klaarblijkelijk over betrouwbare informatie te hebben beschikt, want in het desbetreffende pand werd ruim 1000 kilo aan methamfetamine geproduceerd. De speurders gingen na deze brisante ontdekking verder op onderzoek uit.

Wie was voor dit drugslaboratorium verantwoordelijk geweest? De Heerlense ondernemer Peter S. werd uiteindelijk in mei 2022 aangehouden. Tijdens invallen bij S. en mensen uit zijn omgeving werden onder andere zeven peperdure Rolex-horloges, een speedboot en grote bedragen aan cash in beslag genomen door de opsporingsdiensten.

De Limburgse ijzerboer was bij de recherche in deze grote drugszaak in beeld gekomen door gekraakte chatberichten die via versleutelde communicatiediensten als EncroChat en SkyECC waren gestuurd en dus later onderschept door de speurders. Peter S. zou volgens hen meerdere accounts hebben gehad.

S. dacht echter dat hij nooit en te nimmer ontdekt kon worden, want hij gebruikte op zijn minst één bijnaam. Zo was althans de stelling van politie en justitie. Punt was echter dat Peter S. in de gekraakte chats onder meer sprak over verjaardagen en plaatste foto’s waar zaken op stonden die direct naar hem te herleiden waren door oplettende rechercheurs.

Het Openbaar Ministerie (OM) ging hem op een bepaald moment zien als een van de nieuwe(re) kopstukken in het zuiden van Nederland. Ondanks dat S. zelf vond dat hij onschuldig is voor wat betreft de betrokkenheid bij het grote Belgische drugslab, veroordeelde de rechter hem vorig jaar tot acht jaar cel en een geldboete van tachtig mille. Dat lab zou hij dus bestierd hebben samen met verschillende andere mannen die tevens als verdachten zijn aangemerkt in het prokelab dat in september vorig jaar in Meerssen werd opgerold. De rechtbank in Roermond was heel duidelijk in de argumenten waarom Peter S. een flinke celstraf aan zijn broek kreeg.

“Hij heeft leidinggegeven aan een team dat in anderhalve maand tijd meer dan duizend kilo methamfetamine heeft geproduceerd.” Opmerkelijk genoeg bleek S. volgens de rechter hardleers. Alsof er niks aan de hand was, zou hij gewoon verder zijn gegaan na de ontdekking van het drugslab in Maasmechelen.

“Nadat de productielocatie was ontmanteld en drie teamleden werden opgepakt, zijn tweeënhalve maand later weer spullen voor harddrugsproductie gevonden in een garagebox die hij door anderen liet beheren. Hij heeft zich lang onaantastbaar gewaand,” aldus de rechtbank Limburg.

Peter S. had overigens de start van het inhoudelijke proces enige tijd, met een enkelband, in vrijheid mogen afwachten. Met andere woorden: hij kon bij zijn familieleden en bekenden zijn. Als hij de voorwaarden maar niet overtrad. De Roermondse rechtbank maakte ook hier echter korte metten mee en besliste dat S. meteen na het uitspreken van het vonnis weer achter de tralies moest.

Dat zijn naam nu gelinkt wordt aan de zaak van het opgerolde procaïnelab in Meerssen, vindt de Heerlense ijzerhandelaar op zijn zachts gezegd niet leuk. “Hij baalt ervan dat zijn naam in een andere zaak genoemd wordt. Ik ben overigens de zaak van het ontmantelde procaïnelab in Maasmachelen, waarvoor mijn cliënt nu binnen zit, in hoger beroep gegaan,” aldus Bas Janssen, de Maastrichtse strafpleiter die Peter S. bijstaat.

Klusjesman

U. zwijgt overigens in alle toonaarden tegenover de politie in de verhoorkamer over de nieuwe drugszaak die er tegen hem ligt. Maar er zijn, zoals gezegd, nog meer verdachten in deze ‘prokekwestie’. Zo is er ene Barry de K., een veertiger met ‘handige handjes’ die voornamelijk zijn geld verdient als klusjesman. Wat zou zijn rol dan zijn geweest in het geheel?

Volgens De K. zelf is er helemaal niks aan de hand, wast hij daarom zijn handen in onschuld. De 41-jarige man heeft in het bovengenoemde pand in Meerssen waar het drugslab is ontdekt enige tijd flink moeten klussen, zo beweert hij stellig tijdens het verhoor door de speurders. Door het hele huis in Meerssen heeft hij naar eigen zeggen klusjes als verbouwingswerkzaamheden moeten verrichten. Wekenlang, samen met medeverdachte Dennis U. Op onder meer een paar handschoenen die gebruikt waren in het prokelab is tijdens sporenonderzoek het dna van Barry de K. aangetroffen. Uiterst verdacht, zo vinden de opsporingsdiensten. Hoe zit dit? Dat is dan ook een van de prangende vragen aan De K.

‘Klusjesman’ De K. heeft in het pand in Meerssen waar het drugslab is ontdekt enige tijd flink moeten klussen, zo beweert hij stellig tijdens het verhoor

Hij is zich kennelijk van geen kwaad bewust. Ondanks dat hij door het aangetroffen sporenbeeld de schijn tegen heeft, blijft hij hardnekkig ontkennen ook maar iets met de productie van verdovende middelen te maken te hebben. Zijn door de speurders gevonden dna is op die plek in Meerssen door het klussen gekomen, zo is zijn verklaring. Maar de Rotterdammer heeft volgens de opsporingsdiensten nóg een ander probleem dat uitleg behoeft: er is in Meerssen op de plaats delict zoals gezegd ook een vuurwapen met bijbehorende munitie aangetroffen. En ook hierop hebben sporenonderzoekers dna van Barry de K. gevonden.

Opmerkelijk is dit op zijn minst, vinden de medewerkers van politie en justitie ook in deze. De hoofdpersoon in kwestie uit Rotterdam heeft hierover wat uit te leggen: hij ontkent dit revolver ooit te hebben gezien, laat staan aangeraakt te hebben. De grote vraag is echter hoe zijn dna dan op dat vuurwapen terecht is gekomen. Barry ‘de klusjesman’ weet dat in ieder geval niet, zo blijft hij beweren. Van enige betrokkenheid bij de grootschalige productie van procaïne is volgens de verdachte uit de havenstad absoluut geen sprake.

En dan zijn er nog twee plaatsgenoten van De K. die als verdachten zijn aangemerkt in de Zuid-Limburgse ‘prokezaak’: Murat C. en Azzedine el F. Allebei dertigers. Justitie vindt hun namen na de arrestaties vrijwel onmiddellijk terug in de opsporingssystemen: het duo heeft een strafblad met daarop tenminste één drugsveroordeling per persoon. Zij zijn dan net, respectievelijk drie maanden en één maand, onder voorwaarden op vrije voeten. En wanneer de rechercheurs nog wat verder kijken naar de beschikbare gegevens, zien zij dat Murat C. zelfs nog een gevangenisstraf van drie jaar heeft openstaan als hij in september vorig jaar in de kraag wordt gevat in de nieuwe Meerssense drugskwestie.

Uitschieter

Voor zover bekend is er in 2022 één procaïnelab ontdekt in ons land. In 2024 is dat aantal echter flink opgelopen naar een twintigtal. Het lab in Meerssen blijkt qua hoeveelheid een behoorlijke uitschieter te zijn geweest. Naast 102 kilo procaïne zijn daar ook nog andere bekende grondstoffen voor productie van harddrugs aangetroffen, zoals zoutzuur. 

Het bewerken van procaïne is een chemisch proces waarin het spul wordt gekristalliseerd. Als die bewerking klaar is, wordt de stof versneden met coke. Laatstgenoemde verdovende middel is behoorlijk verslavend, maar bij proke valt dit mee. Procaïne krijgt tijdens de productie meestal dezelfde glans en kristalstructuur als cocaïne, waardoor het goed bruikbaar is als versnijdingsmiddel. Dit laatste maakt het vooral interessant voor onderwereldfiguren.

Het Openbaar Ministerie (OM) in Limburg is maanden bezig geweest met het strafrechtelijke onderzoek in de zaak van het ontdekte procaïnelab in Meerssen, maar dat is volgens woordvoerster Renate Peters inmiddels afgerond. Zij bevestigt de megavondst van dik 100 kilo aan procaïne met bijbehorende grondstoffen.

Over de laatste stand van zaken zegt zij: “Vier mannen, die verdacht worden van voorbereidingshandelingen in strijd met de Opiumwet en twee daarvan ook nog van het bezitten van een vuurwapen, zitten nog altijd in voorarrest. Er is nog geen zicht op een datum wanneer de inhoudelijke behandeling in deze zaak zal gaan plaatsvinden.” Hier wordt dus nog naar gekeken om definitief spijkers met koppen te kunnen slaan.

Colombiaanse senioren

Onder meer in het zuiden van Nederland zijn de voorbije maanden meerdere procaïnelaboratoria opgerold waarin sprake was van de vermeende betrokkenheid van ‘deskundigen’ om de boel draaiende te kunnen houden.

In oktober vorig jaar stormden medewerkers van de politie een loods aan de Achtmaalseweg in het Brabantse Zundert binnen. Deze actie bleek zeer succesvol want achter de deur troffen de speurders een werkend drugslab aan voor de productie van het zogenoemde proke. De verhuurder, een vijftiger, merkte men als verdachte aan en werd achter slot en grendel gezet. Dit ondanks dat de man alle betrokkenheid ten stelligste ontkende en de desbetreffende loods niet lang daarvoor naar eigen zeggen alleen had verhuurd aan een bedrijf uit Breda. De opgepakte Brabander bleef erbij dat hij niets had geweten van de ontdekte criminele praktijken in zijn pand.

De plaats delict bleek tijdens een doorzoeking van de opsporingsdiensten door criminelen op professionele wijze te zijn omgebouwd tot een groot en werkend drugslaboratorium: met bouwplaten waren namelijk twee volledig afgesloten labruimtes gemaakt om de proke te kunnen bewerken en drogen. Aan de kleinste details was gedacht om dit spul te kunnen produceren.

Leden van de opsporingsdiensten troffen daarnaast nog iets opmerkelijks aan: een grote caravan waarin vier Colombianen van middelbare leeftijd heimelijk verbleven. Dit groepje Zuid-Amerikanen zou bestaan hebben uit zogeheten ‘koks’ voor tijdens het productieproces. De vier verdachten hielden echter hun kaken stijf op elkaar, beriepen zich vanaf minuut één na hun arrestaties op hun zwijgrecht.

Over een Colombiaan gesproken. In september vorig jaar was het elders in Brabant, in een garagebedrijf in Dinteloord, ook al prijs. Hier werd eveneens namelijk een procaïnelab ontmanteld én, naast een verdachte uit Zevenbergen, een verdachte met Zuid-Amerikaans bloed opgepakt. Bovendien bleek dat in Dinteloord wederom twee productieplekken waren ingericht. Deze waren gemaakt in zeecontainers, waarin duizenden liters aan chemicaliën werden aangetroffen door de speurders. De aanwezigheid van Colombianen in de twee Brabantse labs voor procaïne was best opvallend, omdat zij eerder alleen gelinkt konden worden aan bijvoorbeeld cocaïnewasserijen en labs voor amfetamine.

Zuid-Amerikanen werden overigens in het verleden vaker ingevlogen om hun kennis voor de productie van deze verdovende middelen in de praktijk te brengen. In hun vaderland hadden zij deze productiekennis opgedaan, waardoor zij de interesse gewekt hadden bij figuren uit de Nederlandse onderwereld.

Via contacten werden dan afspraken gemaakt om de Colombianen over te laten komen naar Nederland. Ook voor de productie van procaïne is dit dus klaarblijkelijk de laatste tijd vaker gebeurd.