Matthijs' misdadige gedrag

Het Volkskrant-artikel over het wangedrag van Matthijs van Nieuwkerk heeft me niet verrast. Want zo kan het er nu eenmaal aan toe gaan in televisieland. Alles draait om de presentatoren en dat maakt hen vaak onuitstaanbaar. Sterren als Paul de Leeuw en Robert ten Brink kijken inmiddels enigszins kritisch naar zichzelf. Ze geven toe dat ook zij op de werkvloer niet altijd de makkelijkste waren. Want ja, de druk was hoog moet u weten en alles draaide om de kijkcijfers.

Zal best, maar helaas zijn het doorgaans redactieleden en productiemedewerkers die het moeten ontgelden. Een collega met wie ik bij Endemol heb gewerkt zag ooit hoe Robert ‘Dr. Love’ ten Brink ten overstaan van een redactieteam een jonge collega tot de enkels afzaagde. Hij stelde de jonge vrouw op de proef door, quasi serieus en met de hand bedachtzaam onder de kin, allerlei onzinnige vragen te stellen over een interviewkandidaat. “Kun je me vertellen waar de opa van deze vrouw is geboren, heb je dat uitgezocht?” Vragen, louter bedoeld om de redactrice in het nauw te brengen. En om te laten zien wie er de baas is.

Wat Peter R. de Vries onderscheidde van Van Nieuwkerk was dat hij respectvol boos werd. Nooit op de man, nooit vernederend, nooit onder de gordel

Er is me de afgelopen week gevraagd hoe het er op de redactie van Peter R. de Vries Misdaadverslaggever aan toe ging. Het eerlijke antwoord is: pittig, maar altijd fair.

De Vries was veeleisend en verlangde dat ook van zijn team. Hij zag zijn programma als onderdeel van de ‘eredivisie’ in omroepland. En dat betekende: hard werken en volledige betrokkenheid. Maar daar stond ook wat tegenover. De Vries ging voor zijn medewerkers door het vuur, desnoods tot op directieniveau. Natuurlijk kon ook hij uit zijn slof schieten en niet zo zuinig ook. Iedereen kon fouten maken, maar als deze werden veroorzaakt door luiheid, gemakzucht of slordigheid had je aan hem een verkeerde. Wat hem echter onderscheidde van Van Nieuwkerk en andere bullebakken was dat hij ‘respectvol boos’ werd. Nooit op de man, nooit vernederend, nooit onder de gordel. En als iemand eens op zijn flikker kreeg, hoorde je de collega in kwestie later vaak verzuchten: “Het was even balen, maar hij had verdomme wel weer gelijk.”

Wat me altijd heeft verwonderd is het opgeklopte sfeertje dat je vaak ziet onder televisiemakers. Wie de redactieruimte van een willekeurig programma binnenloopt zal de indruk krijgen dat er aan een levensreddend vaccin of dé oplossing voor het klimaatprobleem wordt gewerkt. Je denkt onmiddellijk: waar zijn de witte jassen? Alles is heel Dringend en Belangrijk. En dan die tenenkrommende euforie bij hoge kijkcijfers. De high fives bij de koffieautomaat, de taart namens de zenderbaas, het elkaar complimenteren; ik denk dat ik als Rotterdammer iets te nuchter ben voor die poppenkast.

Ik keek ernaar en dacht: mensen kom op, het is maar een televisieprogramma, er kijken nog altijd meer mensen niet dan wel. Ik sta niet alleen in mijn nuchtere benadering. Talpa-baas Marco Louwerens, door de mannen van Vandaag Inside steevast ‘directeurtje’ genoemd, zei ooit: “Ik kan niet zo goed tegen dat blije gedoe in de tv-wereld. Ik vind het ook typisch dat ze elkaar bij RTL Boulevard omhelzen na afloop. Stel je voor dat je op een administratiekantoor om vijf uur naar huis gaat en je van collega Sjaak elke dag een lekkere knuffel krijgt.”

Kortom, het is een rare en soms hysterische wereld. Een wereld waarin weinig ruimte lijkt te zijn voor relativering. En waarin je soms van verre ziet aankomen wanneer een presentator door dreigt te draaien. Als hij plots geruite broeken, strakke jasjes en malle ijsmutsen gaat dragen bijvoorbeeld. Het zijn de nieuwe kleren van de keizer. Iedereen ziet het, velen bespotten hem, maar niemand grijpt in.