Bij de politierechter: 'Doet u eens een gokje'

Mocht er ooit een tv-programma komen waarin men op zoek gaat naar de vleesgeworden doorsnee Nederlander, dan is de kans groot dat Rob* (45) er met de hoofdprijs vandoor gaat. Hij heeft een normaal postuur, normaal haar en draagt een normale spijkerbroek, een normaal donkerblauw T-shirt en normale gympen.

Het enige dat afwijkt van het normale is zijn spijkerjas die hij over de stoel naast hem hangt. Het ding is tot op de draad versleten. De rafels hangen eraan.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Ook de feiten waarvoor hij zich vandaag voor de rechter moet verantwoorden hadden nauwelijks alledaagser kunnen zijn: vier winkeldiefstallen bij de Albert Heijn. De eerste twee gepleegd in maart 2020, de laatste twee in maart van dit jaar. Aan die van twee jaar geleden is hij eerder al schuldig bevonden, maar ze werden voorwaardelijk geseponeerd op voorwaarde dat hij het niet nog eens zou doen. Dat is dus niet gelukt.

“Is maart een dure maand voor u?” begint de rechter zijn verhoor.

Die vraag lijkt Rob te verrassen.

“Eh... niet in het bijzonder,” antwoordt hij. “Als je van een uitkering leeft en onder bewind staat, dan is alles altijd duur. Probeert u maar eens rond te komen van slechts 30 euro per week.”

“Was dat de reden dat u uit stelen ging?”

“Ik moest wel. Ik moet toch eten? En die uitkering krijg ik ook niet zomaar. In ruil daarvoor moet ik van de gemeente drie dagen per week werken. Dan moet je dus nóg meer eten.”

“Heeft u enig idee voor hoeveel geld er in ons land jaarlijks aan winkeldiefstallen wordt gepleegd?”

Weer zo’n vraag waar Rob even van stilvalt.

“Doet u eens een gokje,” dringt de rechter aan.

“Dat zal wel voor een paar honderd miljoen zijn zeker?” gokt Rob.

“Voor 1,6 miljard euro,” verklapt de rechter. “En weet u wie er voor die schade opdraait?” Dit keer wacht hij het antwoord niet af. “Mensen zoals ik. Mensen die wel netjes voor hun boodschappen betalen. Elk jaar betalen wij 250 à 300 euro meer voor onze boodschappen om die schade te dekken.” Streng kijkt hij de man voor hem een moment zwijgend aan.

Op die vier winkeldiefstallen na is hij een uiterst fatsoenlijk mens, verzekert hij

“Sorry,” prevelt Rob, terwijl hij het blikje icetea dat voor hem op tafel staat met een trillende hand naar zijn mond brengt. De overige vragen van de rechter – “Heeft u andere verslavingen? Drinkt u? Rookt u? Heeft u een hond?” – beantwoordt Rob stuk voor stuk ontkennend. Op die vier winkeldiefstallen na is hij een uiterst fatsoenlijk mens, verzekert hij. Maar daar blijkt de vrouw van de reclassering, die al die tijd zwijgend in de verder lege zaal heeft gezeten, heel anders over te denken. Desgevraagd door de rechter schetst ze een beeld van Rob dat met fatsoen weinig van doen heeft. Een eerder reclasseringstoezicht verliep uiterst moeizaam, vertelt ze. Rob hield zich niet aan gemaakte afspraken en weigerde openheid van zaken te geven. Ook bleek hij verslaafd aan gokken en mogelijk ook aan alcohol. Toen hij via de reclassering uiteindelijk een woning kreeg toegewezen (hij was ruim twee jaar dakloos) en 1500 euro kreeg om die woning mee in te richten, bleek hij dat geld binnen een mum van tijd en tot en met de laatste cent te hebben vergokt. Desondanks nam hij zijn intrek in het appartement, maar niet voor lang, zo stelde de politie vast. Op de avond dat zij bij hem aanbelden in verband met een melding van geluidsoverlast, werd de deur opengedaan door een man die vertelde de woning van Rob onder te huren. Rob zelf woonde al een tijdje bij zijn ex-vriendin.

“Waarom vertelt u dat zelf niet?” richt de rechter zich weer tot Rob.

“Ik geef gewoon antwoord op uw vragen,” zegt Rob. “Maar dat vroeg u allemaal niet.”

Zijn woning heeft hij inmiddels opgezegd. Sinds kort is hij welkom bij de voedselbank waar hij twee keer per week gratis en voor niets een tas vol boodschappen mag halen. Over een kleine maand begint hij bovendien aan een nieuwe baan. Met gokken is hij nu écht gestopt, zegt hij.

Voor de vier winkeldiefstallen bij de Albert Heijn krijgt hij een taakstraf van vijftig uur, waarvan de helft voorwaardelijk, op voorwaarde dat hij zich opnieuw bij de reclassering meldt en zich dit keer wel aan de afspraken houdt. “En excuses dat ik u vroeg een gokje te doen,” zegt de rechter.

*Alle namen in deze rubriek zijn om privacyredenen gefingeerd.