Mino Raiola lachte iedereen uit

De vraag van de VARAgids luidde wat nou de opvallendste verandering was in het voetbal, de afgelopen decennia.“Mino Raiola,” antwoordde voetbalcommentator Emile Schelvis.

“De opkomst van de zaakwaarnemer als bepalendste macht in de rijke bovenwereld van een miljardenbusiness. Een pizzabakker die rechten heeft gestudeerd, tussen twee landen leeft, nietsontziend te werk gaat en iedereen uitlacht.”

Zo werd Raiola vaak aangeduid, als pizzabakker. Maar hij was helemaal geen pizzabakker, nooit geweest ook. Wel hadden zijn ouders een pizzeria in Haarlem, waar Mino als kleine jongen werkte als afwasser, kelner en schoonmaker. Later deed hij de administratie, want Mino bleek geen domme jongen. Hij studeerde rechten en sprak zeven talen. Tot een paar jaar geleen had hij de duurste transfer op zijn naam, die van Paul Pogba in 2016. De Fransman ging voor 105 miljoen euro van Juventus naar Manchester United. Dat was al een bedrag dat de voetballiefhebbers deed walgen, maar deze zomer sloeg alles, met de transfer van Neymar als dieptepunt. Paris Saint-Germain nam de Braziliaan over van FC Barcelona voor 222 miljoen, precies zoals de afkoopclausule voorschreef.

Niemand die het begreep, maar Raiola vond het niet meer dan logisch, zei hij in Voetbal International. “Het is geen transfersom, maar een schadevergoeding. Barcelona heeft 80 miljoen uitgegeven om Neymar in te lijven. Omdat ze zijn vader 45 miljoen hebben betaald, is er een boete van de fiscus van 80 miljoen bovenop gekomen. Tel daar een jaarsalaris van 20 miljoen bij en dan kom je al boven de 200 miljoen uit. Die kosten willen ze terugverdienen. Het is niet vreemd dat PSG dat wil uitgeven. Neymar is jong, Braziliaan en de absolute wereldster van de toekomst. Zo lang de tv-gelden, reclame-inkomsten en sponsordeals blijven stijgen, verdien je dat geld terug.”

Het is de vercommercialisering van het topvoetbal in een notendop. Het is de reden waarom er in geen enkele supporterskroeg de duimen omhoog gaan bij het horen van de naam Raiola. Het tijdperk waarin de Europa Cup I veranderde van een landskampioenenbal naar een commercieel gedrocht met veel te veel wedstrijden en veel te veel deelnemers, loopt hand in hand met de opkomst van Raiola. Hoe kon een dikke ‘pizzabakker’ uit Haarlem uitgroeien tot een van de machtigste en rijkste personen in de voetballerij?

Dennis Bergkamp

Veel is terug te voeren op het Bosmanarrest van 1995. Voor die tijd waren voetballers eigendom van de clubs, ook als het contract verliep. Daarvoor werden spelers ook bij clubs weggekocht, maar de handel in voetballers kwam na 1995 pas écht op gang. Als de markt losbarst, zit Raiola op de eerste rij. Eind jaren 80/begin jaren 90 maakt hij zijn entree in de voetballerij. Als lid van de businessclub van HFC Haarlem had hij de beleidsbepalers al zo vaak uitgelegd hoe het moet, tot ze daar op een dag schoon genoeg van hadden. Raiola, dan pas 23, mocht het als bestuurslid technische zaken zelf laten zien. Als student was hij het bedrijf Intermezzo begonnen. Zijn talent voor bemiddeling kwam aan de oppervlakte in de pizzeria van zijn ouders. Toen een klant klaagde over onbetrouwbare Italianen, ging Mino mee om te tolken en het probleem op te lossen.

Bij Haarlem krijgt hij de ruimte om de club én zichzelf te ontwikkelen. Bij binnenlandse transfersommen wordt in die periode nog gebruikt gemaakt van een formule op basis van contractduur en salaris. Maar bij buitenlandse transfers vragen clubs wat ze willen. Raiola ziet een gat in de markt. Het plan is om HFC Haarlem over te laten nemen door een grote buitenlandse club, die zou de vereniging dan als goedkoop opleidingscentrum kunnen gebruiken. Hij belt met Napoli, zijn favoriete club. Raiola spreekt vloeiend Italiaans vanwege de afkomst van zijn ouders, die als Mino 1 jaar is verhuizen naar Nederland. Mino krijgt de vraag wie hij namens Napoli zou kopen en stallen bij Haarlem. Hij noemt een voetballer uit het tweede bij Ajax, ene Dennis Bergkamp. Napoli zegt oké en Raiola belt met Rob Jansen, zaakwaarnemer van Bergkamp. In Voetbal International reconstrueert Jansen:

“Hij kwam met mij in contact omdat hij tolkte voor Napoli. In aanwezigheid van die club verscheen hij. Raiola beschikte over een zekere charme en bleek een harde werker. Een man met veel energie aan wie je zag dat hij de potentie had om verder te komen.”

Vanwege een cocaïneschandaal bij Napoli ketst de deal af, maar Raiola maakt zelf wel een transfer. De VVCS, de vakbond waar dan nog alle spelers onder contract staan, lijft hem in. Het takenpakket verschuift. Waar de VVCS eerst vooral opkomt voor de zwakke rechtspositie van voetballers, dienen er dan vooral transfers begeleid te worden. Met Raiola heeft de organisatie iemand in huis waarmee het voet aan de grond kan krijgen in Italië. Hij begeleidt Bryan Roy in 1992 naar Foggia en is de grote regelneef die zelfs in het huis van Roy staat te schilderen. Zo gaat dat ook een jaar later, als Dennis Bergkamp bij Inter is beland. Raiola staat 24/7 klaar om hem wegwijs te maken in Italië. Toch loopt de relatie met de VVCS op de klippen, want die Raiola is zo vervelend dominant. Het deert hem amper. Samen met de Tsjech Zdenek Nehoda brengt hij Pavel Nedved van Sparta Praag naar Lazio Roma, zijn eerste echte toptransfer. Raiola heeft nu echt naam gemaakt in de voetballerij en zijn klantenbestand wordt gestaag uitgebreid. Met Maxwell bijvoorbeeld, rond de eeuwwisseling de linksback van Ajax.

Via Maxwell had Raiola al eens geïnformeerd naar zijn ploeggenoot, Zlatan Ibrahimovic. Maar de Zweed zei tegen Maxwell: “Als hij iets concreets heeft mag hij komen, anders ben ik niet geïnteresseerd.” Mino had een duidelijk antwoord terug: “Tell this Zlatan to go and fuck himself.”

Zlatan: ‘Ik wist meteen: dit klikt, dit gaat recht naar binnen en ik zei tegen mezelf: met deze man wil ik werken’

Porsche

Een paar maanden later heeft Zlatan toch echt een andere zaakwaarnemer nodig. Hij wil weg bij Ajax en zijn agent schermt met interesse van Southampton, een club waar hij zijn neus voor ophaalt.

Toenmalig VI-verslaggever en vriend Thijs Slegers komt met de naam van Raiola en regelt een afspraak tussen de twee in het Okura Hotel. Zlatan in zijn biografie Ik, Zlatan: “Ik trok mijn coolste bruine jasje aan, van Gucci. Ik deed mijn gouden horloge om, nam mijn Porsche en parkeerde die voor de zekerheid voor de deur. Zo van: hier ben ik.” Zlatan weet dan alleen nog niet hoe Raiola eruitziet. “Wat voor type ik had verwacht weet ik niet, waarschijnlijk een of andere krijtstreep met een nog heftiger gouden horloge dan dat van mij. Maar verdomme, wie komt er binnen? Een vent in spijkerbroek en Nike T-shirt en met zo’n buikje, nou ja, als die jongens van The Sopranos. Wat krijgen we nou? Moet dat een zaakwaarnemer voorstellen, die kabouter? En toen we bestelden, wat denk je? Nam hij sushi met avocado en garnalen? Hij nam een gigantische lading pasta en die schrokte hij naar binnen. Hij at als een gek. Maar toen begon hij te praten, en dat was meteen hard en raak, niks geen mooipraterij.

Ik wist meteen: dit klikt, dit gaat recht naar binnen en ik zei tegen mezelf: met deze man wil ik werken. We denken op dezelfde manier en ik wilde hem al de hand geven op onze samenwerking.”

Maar zo makkelijk gaat dat allemaal niet in de wereld van de zaakwaarnemer. Zlatan: “Weet je wat hij deed, die smeerlap? Hij haalde vier A4’tjes tevoorschijn die hij van internet had gehaald, en daar stonden een hoop namen en getallen op, zo van: Christian Vieri, 27 wedstrijden, 24 doelpunten; Filippo Inzaghi, 25 wedstrijden, 20 doelpunten; David Trezeguet, 24 wedstrijden, 20 doelpunten; en onderaan: Zlatan Ibrahimovic, 25 wedstrijden, 5 doelpunten. Denk je dat ik je kan verkopen met zo’n statistiek? vroeg hij, en ik dacht: wat is dat voor aanval? Maar dan kende hij mij nog niet.”

Zlatan countert: “Als ik twintig doelpunten had gemaakt, had mijn moeder me ook wel kunnen verkopen.”

Raiola: “Jij vindt jezelf wel heftig, hè?” Zlatan: “Hoezo?”

Raiola: “Jij denkt dat je indruk op me maakt met je horloge, je colbertje en je Porsche. Maar dat doe je niet. Helemaal niet. Het stelt niks voor, vind ik. Wil je de beste van de wereld worden? Of degene die het meest verdient en dit soort spullen kan showen?”

Dit is de aanpak die Zlatan nodig heeft, hij wil gelijk zakendoen. Raiola zegt dat Zlatan eerst goed moet nadenken. Zlatan: “Ik zat nog maar net in de auto of het begon te kriebelen. Ik belde hem: Hoor eens, ik kan niet wachten, ik wil nu meteen met je samenwerken. Hij zei niets. Allright, zei hij toen, maar als je met mij wilt samenwerken, moet je doen wat ik zeg.

Sure, absoluut.

Je moet je auto’s verkopen, je moet je horloges verkopen en drie keer zo hard gaan trainen. Want je cijfers zijn waardeloos.”

Zlatan begint als een bezetene te trainen én scoren. En zijn Porsche? Die wordt dan bestuurd door een echte pizzabakker, de vader van Mino. De begeleiding van Raiola levert duidelijk resultaat op.

Toch hebben de twee een aparte manier van communiceren.

Raiola: “Jij vindt het leuk als mensen tegen je zeggen dat je de beste bent, hè?” Zlatan: “Ja, ik denk het wel.”

Raiola: “Maar dat klopt toch niet? Je bent niet de beste. Je bent waardeloos. Je bent nothing. Je moet harder werken.”

Zlatan: “Jíj bent waardeloos. Je zanikt alleen maar. Je zou zelf eens in training moeten gaan.”

Raiola: “Go fuck yourself.”

Zlatan: “Fuck you.”

Het is blijkbaar de aanpak die Zlatan laat renderen. Niet lang na het begin van de samenwerking staat Juventus (uiteraard een Italiaanse club) klaar om de spits voor 16 miljoen weg te kopen bij Ajax. Het is de eerste toptransfer van Zlatan en zeker niet de laatste. Hij wordt de absolute melkkoe voor Raiola. Voor 25 miljoen van Juventus naar Inter, voor 69 miljoen van Inter naar Barcelona, voor 24 miljoen van Barcelona naar AC Milan en voor 21 miljoen van AC Milan naar Paris Saint-Germain. En steeds verdwijnt er een percentage in de diepe zakken van Raiola. Hoeveel precies weet niemand, want niks is zo schimmig als de wereld rond zaakwaarnemers. Volgens The Daily Mail zou hij alleen al aan de transfer van Paul Pogba naar Manchester United in verschillende termijnen liefst 49 miljoen verdienen.

Demente eikel

Iedere club was bang voor Raiola. Even simpel een contractje verlengen? Vergeet het maar. Raiola eiste het onderste uit de kan en dat werd ook betaald. Zo niet? Dan wist Raiola wel een andere club. Hij was spijkerhard en nietsontziend. Heilige huisjes bestonden niet voor hem en er is geen grootheid die hij niet heeft beledigd. Over Johan Cruijff zei hij een aantal jaar geleden: “Als Cruijff praat, stopt iedereen met denken. Als hij zegt dat de wereld plat is, zegt iedereen oké. Maar niemand vraagt zich af wat die demente eikel nu eigenlijk zegt.” Over Michel Platini: “Mijn boodschap aan maffiabaas Platini: stop met kritiek op mijn spelers en loop naar de hel.”

Hoe gevreesd Raiola werd door clubbestuurders en supporters, zo populair was hij bij spelers. Begeleid worden door Raiola gaf status. Logisch ook, hij maakte hen multimiljonair en transfereerde zelfs de categorie Lex Immers en Tom Beugelsdijk nog naar Real Madrid. Zelf beweerde hij per jaar zo'n 200 voetballers af te wijzen.

Een paar transferzomers terug kregen we nog een mooi inkijkje in zijn werkwijze. Het contract van Gianluigi Donnarumma, keeper van AC Milan en een waanzinnig talent, zou in 2018 aflopen. Donnarumma kwam uit de eigen opleiding en liet geen mogelijkheid onbenut om het Milan-logo te kussen. Hij was pas 18, maar stond al twee jaar in de basis bij Milan. Een contractverlenging is dan meestal niet zo ingewikkeld, maar dat was buiten Raiola gerekend. Donnarumma kon 5 miljoen per jaar verdienen, maar dat was niet genoeg. Er moest ook nog een ontsnappingsclausule in. Als Milan zich niet plaatst voor de Champions League, zou Donnarumma voor 10 miljoen weg mogen. Daar ging Milan natuurlijk niet mee akkoord en contractverlenging was van de baan. Donnarumma was de gebeten hond bij media en supporters. Hij speelde tijdens het naar buiten komen van dat nieuws een jeugd-EK, waar de wedstrijd even stilgelegd moest worden, omdat de keeper bekogeld werd met bankbiljetten. Raiola greep in met een persconferentie. “De situatie was te vijandig en gewelddadig geworden. We zagen daardoor geen andere uitweg dan af te zien van contractverlenging. De familie van Donnarumma werd ook bedreigd. Ze dreigden hem met een plek op de tribune, maar er waren ook doodsbedreigingen. Op zo’n manier kun je een speler niet behouden. Het gaat niet om geld. Gianluigi kende ook geen enkele twijfel. Hij wilde bijtekenen. Maar daarna kwamen de bedreigingen. Hij vertelde me dat hij de onderhandelingen niet wilde voortzetten met mensen die hem en zijn familie beledigen.” Uiteindelijk kwam het goed tussen Milan en het kind van de club. Hij tekende bij. Voor een miljoentje per jaar meer: 6. En als Milan de Champions League niet wist te halen, was Donnarumma niet te koop voor 10 miljoen, maar voor 50.

Zo had Raiola toch weer wat hij wilde. Zoals hij altijd krijgt wat hij wilde.