De vele gezichten van Biden: stotteraar, loser, president

Over Joe Biden (binnenkort 79 jaar) is veel gezegd en geschreven en lang niet altijd positief. Maar wat een opluchting dat hij nu de machtigste man van de wereld is, in plaats van de genadeloze populist Trump, die haat en verdeeldheid zaaide. Sinds de inauguratie van 20 januari 2021 hebben we Biden beter leren kennen. Maar wat zijn precies zijn acht gezichten?

1. Joe de Vader

Drama treft zijn jonge gezin op 18 december 1972. Neilia Hunter, zijn vrouw sinds 1966, doet kerstinkopen in Hockassin, in de staat Delaware. De kinderen Beau, Hunter en Amy zitten bij Neilia in de stationwagon wanneer een truck met oplegger er zijdelings opin rijdt. Het geheel schuift nog vijftig meter door, driemaal om de as draaiend. Neilia en de dertien maanden oude Amy komen om, de twee zonen, kleuters nog, overleven met bot- en schedelbreuken. Bewegende beelden van Biden uit die tijd zijn er niet veel, hij was alleen nog lokaal een publieke figuur. Wel was hij zes weken daarvoor als bijna 30-jarige in de Senaat gekozen voor Delaware, en daarmee de jongste senator van de twintigste eeuw.

Op foto’s zie je een in zichzelf gekeerde jonge Joe, onherkenbaar anders dan de huidige, altijd breedlachende, superjoviale bejaarde. Een paar jaar later, in 1974, beschuldigt hij truckchauffeur Curtis C. Dunn ervan met drank op achter het stuur gezeten te hebben. Weer later biedt hij Dunn en diens familie verontschuldigingen aan.

“Hij is ontroostbaar,” zegt in 1973 een familielid in een interview op de vraag hoe het kan dat Joe Biden zo nuchter en terzake overkomt. “Maar hij draagt het waardig.” Later schrijft Biden zelf in zijn memoires dat alleen de zorg voor zijn twee zoons hem destijds in leven heeft gehouden. Voor de rest leek alles zinloos geworden. Hij is een goede vader, onze Joe.

2. Amtrak Joe

Joe Biden is geen briljant, kleurrijk, wispelturig karakter, geen inspirerende spreker, geen man met charisma of sexappeal. Hij is intelligent en vol zelfvertrouwen en extreem vlot in de omgang, maar doorsnee, braaf, degelijk en op het oog betrouwbaar. Als alleenstaande vader is hij in december 1972 van plan zijn net verworven functie van senator op te geven. Het fysieke herstel van zoontjes Beau en Hunter zal maanden vergen, om maar te zwijgen van de psychische schade. Hij vindt dat hij bij ze moet zijn, dan maar geen carrière.

Volgens getuigenissen brengen collega’s en vrienden hem met veel moeite op andere gedachten en zo laat hij zich in januari in de ziekenhuiskamer van Beau in Wilmington, Delaware, toch ceremonieel inzweren als senator. Beau, bijna 4, ligt ernaast lamlendig op zijn bed, nette kleren aan, met een speelgoedje. Biden wil de kinderen elke dag zien en reist per trein op en neer tussen Wilmington en DC, negentig minuten heen, dito terug. Het bijzondere is: hij begon ermee als gevolg van de tragedie, maar blijft dit 36 jaar lang doen, tot 2009 als hij vicepresident wordt. Dit bezorgt hem de bijnaam Amtrak Joe, naar de spoorwegmaatschappij. Biden is een groot voorvechter geworden van reizen per trein.

In 1975 ontmoet hij Jill Jacobs, net als Neilia een frisse blondine, met wie hij in 1977 trouwt en in 1981 een dochter krijgt: Ashley. Jill is lerares en blijft met Ashley en de opgroeiende Beau en Hunter in Wilmington wonen en werken.

3. Joe de Liberal

Van 1973 tot 2009 is Biden senator voor Delaware; de inwoners van zijn thuisstaat hebben groot vertrouwen in hem. Dat komt ook door zijn benadering van kiezers, die de energieke man gesteund door gezin, familie en trouwe medewerkers altijd weer persoonlijk opzoekt. In toespraken raakt hij de juiste toon. Op 7 november 1972 verslaat hij met 50,5 procent van de stemmen de onverslaanbaar geachte, zittende Republikeinse tegenkandidaat; weken eerder stond hij 30 procent achter in de peilingen.

Hij is een uitgesproken liberal, een term die in de VS voor progressief staat. Troepen terug uit Vietnam, vindt hij. De oorlog heeft al honderdduizenden levens geëist onder wie vele tienduizenden Amerikaanse. Gelijke burgerrechten, eerlijker belastingregels, betere en betaalbare gezondheidszorg. Als senator timmert hij aan de weg in prestigieuze commissies, zoals voor Buitenlandse Zaken en Justitie. Hij dient wetsvoorstellen in en komt met talloze initiatieven, eigenlijk net als in het eerste jaar van zijn presidentschap.

Biden zegt dat na de dood van Neilia en Amy alleen de zorg voor zijn twee zoons hem in leven heeft gehouden. Voor de rest leek alles zinloos geworden

4. Joe de Loser

Toch is hij niet een bijster originele denker. Wel is hij uitstekend in staat vanuit denkbeelden van anderen een consistente, progres-sief-liberale visie op te bouwen, die duidelijk vanuit zijn hart komt. In vele politieke kwesties heeft hij hiervan blijk gegeven, maar zoals iedereen maakt hij ook fouten. In 1987 gaat hij, 45 jaar, voor de Democratische nominatie bij de presidentsverkiezingen van 1988. Dankzij zijn succesvolle optreden als senator is hij in die jaren high profile en watchers schatten zijn kansen aanvankelijk hoog in. Hij geldt als een redelijke spreker met humor en Irish charm, die weet te zeggen waar het op staat – maar er is kritiek: Joe is te breedsprakig, laat zich meeslepen door de gloed van het eigen betoog, een showboater die te vaak vol trots naar zichzelf en z’n familie verwijst.

Het wordt een fiasco. Hij komt zwaar in opspraak als blijkt dat hij voor toespraken teksten van anderen heeft ingezet, zoals die van John F. Kennedy, Robert Kennedy en de Britse Labour-leider Neil Kinnock. Ook blijkt hij voorbeelden uit zijn verleden en dat van Jill die zijn geleende betoog moeten ondersteunen, te hebben verzonnen.

Benieuwd naar de rest van het artikel? Lees het in de nieuwste Panorama of bekijk het op Blendle.