Reconstructie: de aanslag die Nederland schokte

Het is half acht ’s avonds, als er schoten zijn te horen in het centrum van Amsterdam. Het is dinsdag 6 juli 2021. Het zijn vijf droge knallen. Vier kort na elkaar, een vijfde een fractie later. De schoten zijn gevallen aan het einde van de Lange Leidsedwarsstraat, een zijstraat van de hoofdstedelijke Leidsestraat. Het is een straat waar vooral veel restaurants voor toeristen en cafés zijn gevestigd. Het is een schietpartij zoals in de hoofdstad wel vaker voorkomt.

De politie maakt met een bericht op haar Twitter-account melding van een man die is neergeschoten. Ze laat weten op zoek te zijn naar de dader.

Via Burgernet gaf de politie al eerder een signalement van een mogelijke dader door met een telefonisch berichtje. Al om 19.41 uur wordt gevraagd uit te kijken naar ‘een man met een lichtgetinte huidskleur en een klein, tenger postuur’. Hij zou een donkergroene jas met camouflagevlekken dragen en een zwarte pet op hebben. Mensen die de man zien worden door de politie opgeroepen om hem niet zelf te benaderen, maar het alarmnummer te bellen.

Een zwart mondkapje

Het Leidseplein een uur eerder.

De 64-jarige Peter Rudolf de Vries is te gast in de studio van het programma RTL Boulevard. Hij zal daar deskundig commentaar geven naar aanleiding van de rechtszaak rond de dood van de Amsterdamse kapper Seif Ahmed. De Vries is in het eerste shot van de uitzending meteen te zien. Hij leunt in een ontspannen houding tegen de presentatiedesk, in een sjiek beige-grijs pak met zwart overhemd en nette schoenen eronder. Verderop in de uitzending licht hij zijn item toe. Hij doet dat op een manier die de kijkers van hem kennen. Met het bekende sonore stemgeluid en met heldere onderbouwingen en conclusies over het verloop van de zitting van die dag.

De Vries vertoont in de uitzending van die avond geen afwijkend gedrag. Niets lijkt erop te wijzen dat hij nerveus is of onder druk staat. Hooguit ziet hij er wat vermoeid uit.

Dan is hij nog een laatste keer te zien. Als de aflevering bijna ten einde is, zit hij op een van de gastenstoelen. Wanneer het licht van de studio dooft, is nog net te ontwaren hoe De Vries zijn telefoon van het tafeltje voor zich oppakt om zijn berichten te bekijken.

Het zijn de laatste seconden die we van hem op tv zien, in leven. Het is nu een paar minuten voor half acht. Peter verlaat de studio aan het Leidseplein en loopt alleen de drukke Leidsestraat af, om na honderd meter naar rechts de Lange Leidsedwarsstraat in te slaan.

Een tijdje vond hij het goed om zijn auto te laten halen en brengen door de beveiliging, maar nadat die hier wat schade aan heeft veroorzaakt, is hij daarover ontstemd geraakt. Nu wandelt hij liever weer onbegeleid naar de parkeergarage aan het einde van de lange, smalle straat. Het is een wandeling van nog geen drie minuten. Vlak voor hij de garage heeft bereikt, vallen de schoten.

Thijs zit op dat moment hemelsbreed nog geen tweehonderd meter van de plek waar mensen zich om het lichaam van De Vries scharen. Hij doet een drankje met een oude vriend op het terras van café Heuvel. Het is een van de weinig overgebleven typisch Amsterdamse kroegen, op de hoek van de Prinsengracht en de Spiegelgracht. Ze hebben elkaar al een tijd niet gezien en praten wat bij nu corona dat ook weer mogelijk maakt. Het is een mooie avond, rustig weer met af en toe een briesje.

Vlak na de aanslag. Omstanders proberen hulp te bieden.

De Renault Kadjar van Delano G. en Kamil E., na hun aanhouding.

Plotseling ziet Thijs een jongen aan komen lopen vanaf de brug over de Spiegelgracht. Of liever gezegd, hij ziet hem aan komen rennen, op een drafje. Thijs denkt er niet zo veel van, maar het valt hem en zijn vriend wel op: “Waarom rent die jongen, vroegen we ons af. Had hij soms wat gejat ofzo?” Thijs beschrijft de jongen:

“Hij was pakweg 1,76 meter lang, gekleed in een soort trainingspak met groen-bruine camouflagekleuren, met een zwart mondkapje op. Hij holde alsof hij ergens voor op de vlucht was, maar het was ook weer geen sprint.”

Niet lang daarna rijdt er een ambulance voorbij, en cirkelt er een politiehelikopter boven de stad.

De terrasbezoekers raken met elkaar in gesprek. Aan de andere kant van het terras zeggen cafébezoekers schoten vanuit de richting van de Lange Leidsedwarsstraat te hebben gehoord.

Langzaam beginnen Thijs en zijn vriend zich te realiseren wat er aan de hand moet zijn. Als het nieuws over de schietpartij verder tot ze doordringt, denken ze onmiddellijk weer aan de voorbij hollende jongen.

Renault Kadjar

Dat is ook omdat zij eerder op de avond een zilverkleurige Renault Kadjar een stuk of zes keer aan het terras voorbij hebben zien rijden, kennelijk op zoek naar een parkeerplaats. De laatste keer dat hij voorbijkwam, was precies toen de jongen de brug af kwam rennen.

Hij liep zelfs een stukje met de Kadjar mee, de Prinsengracht af.

Thijs had net niet kunnen zien of de jongen ook was ingestapt.

Nog geen uur later wordt bekend dat een zilverkleurige Kadjar met twee mannen erin is aangehouden op de A4, ter hoogte van Leidschendam. Thijs en zijn gezelschap op het terras hebben met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid de schutter van de aanslag op Peter R. de Vries voorbij zien lopen. Sterker, ze hebben hem helpen pakken door de politie snel te vertellen wat ze zagen.

Thijs: “Het lijkt allemaal te kloppen. De Kadjar die kennelijk toch niet wilde parkeren, de hollende jongen die waarschijnlijk op de gracht is ingestapt en de twee mannen die later op de A4 in eenzelfde type auto werden aangehouden.”

Later bevestigt de politie dat ze de twee verdachten via getuigen, camerabeelden en het kentekenherkenningssysteem op de snelweg hebben kunnen pakken.

Op de luifel van de kroeg waar Thijs en zijn vriend dit allemaal meemaken is een grappig bedoelde tekst te lezen: ‘Als ik toch sneuvel, dan bij Heuvel’. Even verderop sluit een medewerkster de achterdeur van de parkeergarage waar De Vries zijn auto eerder die avond wilde ophalen.

De Vries reed ook weleens met de auto naar de parkeergarage. Officieel is de straat 's avonds voetgangersgebied. 'Hij werd daar zelfs een keer door de politie op aangesproken'

Het is ruim drie maanden na de moord. In de Lange Leidsedwarsstraat lijkt het normale leven weer te zijn teruggekeerd, na anderhalf jaar corona. Hoewel het er nog relatief rustig is, zitten er weer toeristen op de aaneengesloten terrassen van de smalle straat. Te lachen en te eten. Ook na de aanslag op Peter R. de Vries heeft het nog even geduurd voor de goede sfeer weer terugkeerde. Dat vertelt de eigenaar van een restaurant, die gezien de gevoeligheid van het onderwerp graag anoniem wil blijven.

Op het moment van de aanslag was hij in het restaurant, en dacht hij te horen dat er buiten wat tafels op de grond vielen. Het bleken de schoten te zijn die op De Vries werden afgevuurd: “Het zal toch niet, dacht ik, toen ik de beveiligers van RTL Boulevard voorbij zag rennen.” De restauranthouder realiseerde zich dat het goed mis was toen hij een vriend lijkbleek van de plek van de aanslag terug zag komen. “Toen besloot ik maar niet verder die richting in te lopen.”

De horecaondernemer wist toen al dat het slachtoffer de misdaadverslaggever moest zijn. Hij zag De Vries vaker voorbijlopen. Hij reed ook weleens met de auto door de Lange Leidsedwarssstraat naar de parkeergarage. Een straat die ’s avonds officieel voetgangersgebied is. “Hij werd daar zelfs een keer door de politie op aangesproken,” vertelt de restauranthouder. Diezelfde politie vroeg hem na de aanslag om de camerabeelden van de bewuste avond. Maar daarop was niet meer te zien dan de beelden die al in de publiciteit waren gekomen. De restauranthouder: “Ik vond het moeilijk die beelden terug te kijken. De aanslag heeft ook best impact gehad in de buurt.” Hij begrijpt niet waarom De Vries geen beveiliging had.

“Hij was toch een man die belangrijk en gevaarlijk werk deed?

Nou ja, dat is achteraf natuurlijk makkelijk praten.”

De Vries loopt in flink tempo door, en kijkt onafgebroken op zijn telefoon. Zijn vriendin vertelt later dat ze die avond in Utrecht een huis zouden bekijken, omdat ze wilden gaan samenwonen

Achterdochtig

Verderop in de straat schudt de beheerder van de parkeergarage meteen zijn hoofd als hij wordt gevraagd om commentaar op de dramatische gebeurtenis die vlak voor zijn deur plaatsvond. De moord, de bloemenzee en alle aandacht van het publiek hebben bij hem veel indruk gemaakt.

Hij wil er daarom niet meer over praten. Een andere reden is dat er eerder ‘verkeerde informatie’ naar buiten is gekomen. De man wil ook na enig aandringen niet kwijt wat hij daarmee bedoelt.

In de media kwam na de schietpartij de verklaring naar buiten dat er vanuit het kantoor van de parkeergarage een man was gezien die De Vries in de gaten hield en achteraf op de chauffeur van de vluchtauto zou lijken. Maar de beheerder van de garage wil niet vertellen of het die informatie is die misschien foutief naar buiten kwam.

Een stukje terug in de Lange Leidsedwarsstraat vertelt de manager van een club hoe bedreigd De Vries zich soms moet hebben gevoeld. “Hij groette altijd vriendelijk en liep dan mooi met zijn rug recht voorbij. Maar alweer zo’n anderhalf jaar terug zag ik hem een keer stoppen en verstijven toen een voorbijganger iets uit zijn zak haalde en op hem af kwam lopen. Het bleek een fan te zijn die met zijn telefoon een selfie wilde maken. Ik zag De Vries zuchten en zich ontspannen. Kennelijk was hij toen al behoorlijk achterdochtig.”

Op de laatste beelden die van De Vries door beveiligingscamera’s in de straat gemaakt zijn, is te zien hoe De Vries in flink tempo doorloopt en onafgebroken op zijn telefoon kijkt. Alsof hij naar een belangrijke afspraak moet. En dat blijkt het geval te zijn geweest. In een interview in de krant vertelt zijn vriendin later dat ze die avond in Utrecht een huis zouden bekijken, omdat ze wilden gaan samenwonen. De misdaadverslaggever was met zijn hoofd heel ergens anders toen de vijf schoten op zijn lichaam werden afgevuurd.

Lege stoel

Vlak na de moord sluiten misdaaddeskundigen niet uit dat de opdracht voor de moord op De Vries zou zijn gegeven door verdachten in de strafzaak Marengo. Op 29 maart 2018 werd de broer van kroongetuige Nabil B., de onschuldige ondernemer Reduan, al om het leven gebracht. Op 18 september 2019 volgde B.’s advocaat Derk Wiersum.

Peter R. de Vries besloot vorig jaar om Nabil B. bij te staan als zijn mediawoordvoerder. Hij werd vertrouwenspersoon in zijn proces. Dat hield onder meer in dat hij met de kroongetuige mocht bellen zonder te worden afgeluisterd. Justitie probeerde dit nog bij de rechter tegen te houden. Zonder succes trouwens.

Op dinsdag 14 september van dit jaar was er na het zomerreces weer een zitting in deze zaak. In de beveiligde rechtbank in Amsterdam, ‘De Bunker’. De stoel van Peter R. de Vries bleef daar voor de eerste keer tijdens het proces leeg. De voorzitter van de rechtbank stond er kort bij stil, op ernstige toon.

“De dood van zo’n betrokken mens, die in veel rechtszaken een rol speelde, moet hard zijn aangekomen. De eerste dag dat hij er niet meer is, voelt rauw aan.”

Ook Onno de Jong, advocaat van de kroongetuige en voormalige collega van De Vries dus, wilde graag een aantal woorden spreken. Hij noemde de rechtszaak ‘de meest verziekte en vergiftigde ooit’. De raadsman: “Ik zou hier het liefste niet meer zijn, u niet meer zien, nadat een lid van ons team uit het leven is geschoten.”

WERD DE VRIES BEDREIGD?

Op 14 mei 2019 meldt Peter R. de Vries dat de politie hem heeft verteld dat de dan nog voortvluchtige Ridouan T. hem op een dodenlijst heeft geplaatst.

De misdaadjournalist in zijn bericht op Twitter: “Hij heeft opdracht gegeven mij te liquideren, vanwege kritische uitspraken over hem.”

De Vries probeerde zo de oproep tot de liquidatie stuk te maken. “Iedereen die dat wil proberen is bij dezen gewaarschuwd.”

In eerste instantie wilden politie en het OM De Vries niet laten weten wie er achter de moordopdracht zat. De Vries:

“Daar ben ik boos om geworden. Als beoogd slachtoffer heb ik toch het recht om te weten waar ik op moet letten, en met wie ik wel of niet moet afspreken? Daarom heb ik het hoog gespeeld. Ik heb geëist dat ik zou horen om wie het ging. Dat is mij vervolgens verteld.”

Nogal opmerkelijk is dat Ridouan T. al een dag later beweert dat van de bedreiging door hem aan het adres van De Vries niets klopt.

Hij stuurt De Vries zelfs een persoonlijke brief. Die luidt als volgt: “Met schrik en verbazing las ik het nieuws dat ik volgens politie en justitie opdracht heb gegeven om jou te laten liquideren. Dat is een regelrecht verzinsel en pure onzin.” T. legt ook uit waarom: “Ik heb geen enkele reden om jou iets aan te doen. Je kunt gaan en staan waar en wanneer je maar wilt, zonder dat je ook maar enig gevaar van me hebt te duchten. Ik heb als jonge jongen altijd heel geboeid naar je tv-programma gekeken. Ik respecteer je en zie je als een professioneel journalist.”

T. stelt dat politie en justitie hem met de beschuldiging dat De Vries op zijn dodenlijst zou staan als ‘volksvijand’ proberen te neer te zetten.

In het programma van Jeroen Pauw vroeg Peter R. zich af wat het motief voor T. zou zijn om hem op een dodenlijst te plaatsen. “Ik ken hem niet, en ik heb nou ook niet zo kritisch geschreven dat je denkt: daar moet je iemand kapot voor schieten.”

De Vries moet zelfs even lachen als Pauw stelt dat er een zekere romantiek in de brief schuilt. “Ik kan me voorstellen dat hij als jonge jongen naar mijn programma heeft gekeken. Misschien heeft dat een rol gespeeld in het feit dat hij nu voor het eerst naar voren is gekomen en heeft gedacht: nu moet ik wat zeggen. Terwijl hij dat bij de meest ernstige beschuldigingen van misdaden aan zijn adres niet heeft gedaan.”

In juni 2020 maakt Peter R. de Vries bekend dat hij als adviseur en mediawoordvoerder in dienst treedt van de advocaat van kroongetuige Nabil B.,

de kroongetuige in de rechtszaak tegen Ridouan T., en zestien medeverdachten (onder wie de kroongetuige zelf). “Ik wil hiermee een duidelijk signaal afgeven aan de moordenaars van Reduan B. en Derk Wiersum. Anderen nemen hun plaats in.”

Een jaar en een maand later wordt de misdaadverslaggever neergeschoten. Peter R. de Vries, geboren in Aalsmeer, op 14 november 1956, overlijdt op 15 juli 2021 aan zijn verwondingen.

T.’s advocaat Inez Weski waarschuwde na de moordaanslag op De Vries voor het beschuldigen van haar cliënt. Ze was wel ’geschokt’ door de aanslag op De Vries.

WIE WAREN BETROKKEN BIJ DE AANSLAG?

Vlak na de aanslag op de misdaadjournalist komen beelden naar buiten waarop twee jonge mannen te zien zijn die met telefoons in hun handen in de richting van de neergeschoten Peter R. de Vries lopen. Alsof ze van tevoren wisten dat er wat gefilmd kon worden.

Nadat de website GeenStijl dit heeft aangestipt, geeft de politie aan die personen te gaan onderzoeken. Hebben zij voor de opdrachtgever van de moord het lichaam van De Vries gefilmd, terwijl hij bloedend op de grond lag?

Dan is er op 19 augustus ook nog het artikel in het Duitse tijdschrift Der Spiegel, waarin een medewerker van de parkeergarage waarin de auto van De Vries stond een opvallende mededeling doet. “Het had niet moeten gebeuren,” zegt hij tegen de Duitse verslaggevers. Zij, de mensen van de parkeergarage, hadden toch gewaarschuwd, tekenen de journalisten uit zijn mond op.

Een week voor de moord hadden ze een onbekende gezien die zich verdacht gedroeg. Dit zou op 28 juni zijn geweest.

Ze melden dit direct aan de beveiliging van RTL Boulevard, die het aan de politie zou hebben doorgegeven. De Vries zou er stoïcijns op hebben gereageerd.

De man was volgens de parkeerwachters later duidelijk ‘de Pool’ Kamil E., de vermoedelijke chauffeur van de vluchtauto, wiens gezicht na de moord in de media te zien was. Desondanks liep De Vries ook op de 6de juli weer alleen van de tv-studio naar de parkeergarage. Zelfs vlak voor de aanslag zou een medewerker van de parkeergarage nog de politie hebben gebeld, schrijft Der Spiegel, omdat een man zich verdacht ophield op een trap naast de garage. Kort daarop vielen de schoten. Kan dit de latere verdachte Delano G. zijn geweest?

“Hij heeft zich onaantastbaar gewaand,” zegt de medewerker in het magazine. Dan schieten hem de tranen in de ogen, schrijft de Duitse journalist.

De beheerder van de parkeergarage wil naar aanleiding van dit artikel geen verdere toelichting geven. Wel meldt hij dat er ‘informatie verkeerd naar buiten is gekomen’. Hij wil niet uitleggen om welke informatie het gaat.

WIE IS DELANO G.?

De man die verdacht wordt van de moord op Peter R. de Vries is de pas 21-jarige Delano G. uit Rotterdam. Hij is de jongen die nog geen uur na de aanslag op De Vries door de politie uit een zilverkleurige Renault Kadjar werd gehaald op de A4 bij Leidschendam, samen met de bestuurder van de vluchtauto.

Delano G. groeide op in Tiel, in een eenoudergezin. Hij heeft een Antilliaanse achtergrond. Omwonenden die hem als kind kenden, kunnen zich niet voorstellen dat hij de moordenaar van Peter R. de Vries kan zijn. Anderen zeggen dat hij je ook het bloed onder je nagels vandaan kon halen.

Hij was een talentvolle straatdanser. Als 13-jarige deed hij mee aan audities voor de juniorversie van het programma So You Think You Can Dance. Daar viel hij af. Vanaf zijn 16de glijdt Delano af. Hij wordt tot tien maanden cel in een jeugdgevangenis veroordeeld na woninginbraken, straatroven en openlijk geweld.

Daarna probeert hij het als rapper, onder de naam Demper. Hij brengt slechts één weinig bekeken track uit, met de titel Bouw Op Mezelf. Daarin rapt hij onder meer: ‘School en werk werkten niet, dus koos ik voor de straat.’ Maar ook als rapper is hij niet succesvol. In mei 2021 schrijft hij zijn muziekbedrijf uit bij de Kamer van Koophandel.

Delano blijkt een neef te zijn van Jaouad ’Joey’ W., die door de politie wordt gezien als een kopstuk van de bende van Ridouan T. Joey W. was de leider van een groep uit Nieuwegein, die wordt verdacht van het bezit van een arsenaal wapens en het voorbereiden van liquidaties. Joey W. kreeg hiervoor al dertien jaar gevangenisstraf.

Net als Delano G. komt Joey W. uit Tiel. Delano G. zou zich volgens zijn geschokte familie hebben laten inpalmen door foute vrienden, uit Tiel, Vianen en Nieuwegein, lieten zij De Telegraaf weten. Door het liquideren van Peter R. de Vries zou Delano geld en status verwerven. Hij zou voor de liquidatie een bedrag van 150.000 euro uitgekeerd krijgen van de opdrachtgever.

WILLEM HOLLEEDER: ‘PETER HEEFT MIJ LANG VERDEDIGD’

Opmerkelijk genoeg wilde ook Willem Holleeder tijdens een zitting in de hogerberoepszaak tegen hem wat zeggen over de moord op Peter R. de Vries. De tot levenslang veroordeelde voormalige Heineken-ontvoerder zei op 1 oktober in de rechtbank: “Ik vind het heel erg wat er met Peter R. de Vries is gebeurd, ook voor zijn vrouw en kinderen. Ik heb veel goede herinneringen aan hem in de tijd dat hij voor De Telegraaf met ons sprak over de Heineken-zaak.”

Ook stelde Holleeder dat De Vries hem lang verdedigd zou hebben tegen beschuldigingen dat hij liquidaties zou hebben laten uitvoeren. “Maar vanaf 2012 is hij Astrid (Holleeders zus en getuige tegen hem, red.) daarin gaan geloven, en heeft hij mij geen wederhoor gegeven. Daardoor is het contact tussen ons verbroken.”

Peter R. de Vries getuigde tegen Willem Holleeder in de zaak waarin ‘de Neus’ in 2019 tot levenslang werd veroordeeld vanwege zijn betrokkenheid bij de moorden op Cor van Hout, Kees Houtman, John Mieremet, Willem Endstra en Thomas van der Bijl.

In 2013 bedreigde Willem Holleeder Peter R. de Vries en zijn vrouw nog voor de deur van hun huis, vanwege een ruzie over de door Holleeder afgestane rechten van een film over de Heineken-ontvoering. De rechter veroordeelde hem hier later voor. Holleeder zei ‘alleen met een paar trappen onder zijn kont’ te hebben gedreigd.

De politie liet onlangs weten dat de rechercheurs die de moord op De Vries onderzoeken ook de mogelijkheid onderzoeken dat Holleeder achter de aanslag op zijn leven zat.