Pointe Blanche: de meest beruchte gevangenis van ons koninkrijk

Hij ligt er mooi bij, maar laat u niet misleiden door het plaatje: Pointe Blanche, de gevangenis op het Caribische eiland Sint Maarten wordt ervaren als een verschrikking.

Er mogen maar zeventig mensen hier verblijven, maar er zitten op het moment van schrijven 75 mannelijke en zeven vrouwelijke gedetineerden opgesloten. Maar laat dit nou niet het enige minpunt zijn van deze beruchte bajes...

Ons land is al meerdere keren op de vingers getikt door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens vanwege de mensonterende omstandigheden in deze nor op Sint Maarten, het eiland dat valt onder het Koninkrijk der Nederlanden. Weliswaar heeft het een andere status dan Bonaire, Saba en Sint Eustatius, dat zijn zogeheten openbare lichamen (een soort bijzondere gemeentes), maar Sint Maarten, Curaçao en Aruba blijven aparte landen binnen ons koninkrijk.

Pointe Blanche is geteisterd door twee orkanen, waarvan Irma uit 2017 de meest recente was. Het oude, in 1988 gebouwde en zwaar beschadigde gevangeniscomplex is niet meer van deze tijd. De huidige omstandigheden zijn ronduit erbarmelijk te noemen. Onder gedetineerden en in de volksmond wordt Pointe Blanche daarom ook wel Devil’s Rock of Devil’s Hell genoemd. Hier worden dus mensenrechten geschonden. Door de directie zijn in het verleden vele toezeggingen gedaan om de boel te verbeteren, maar die zijn tot op heden niet nagekomen. De gedetineerden houden nu acties in de hoop de instanties te bewegen eindelijk zelf eens actie te ondernemen. “Leugen op leugen wordt hier gestapeld,” aldus een anonieme bron, “en intussen ben je je leven niet zeker."

Heftige gebeurtenissen

Dat deze bron zegt dat het levensgevaarlijk is in Pointe Blanche is zeker niet overdreven gesteld. Dit blijkt wel uit een reeks gewelddadige incidenten die zich binnen de gevangenismuren afspeelden. Vuurwapens en steekwapens, alles is voorhanden. Een kleine greep uit de meest heftige gebeurtenissen van de afgelopen jaren: op 25 mei 2020 staken de gedetineerden van Pointe Blanche voor de tweede keer in korte tijd na twee geweldsincidenten. De eerste, een vechtpartij tussen gevangenen, vindt plaats op 17 mei. De laatste, op 25 mei, leidt ertoe dat een gevangene wordt gestoken met een geïmproviseerd steekwapen.

De verwondingen die hij oploopt, zijn zo ernstig dat hij voor behandeling naar het St. Maarten Medical Center (SMMC) moet worden overgebracht.

Op 2 november 2019 worden twee Dominicaanse gevangenen, verdacht van mensenhandel, onder bedreiging van een mes en een scheermes 2,5 uur gegijzeld in hun cel. De daders eisen van de familie een losgeld van 1500 dollar.

Zo niet, dan worden de Dominicanen mishandeld of zelfs vermoord. Nadat de daders een video naar de familie sturen om hun woorden kracht bij te zetten, bellen die een advocaat die de politie inschakelt. Uiteindelijk kunnen bewaarders de slachtoffers bevrijden.

In februari 2017 wordt een gedetineerde door een medegevangene toegetakeld met een geïmproviseerd steekwapen en  loopt daarbij ernstig en blijvend letsel op dat tot verlamming leidt. Het slachtoffer krijgt in oktober 2019 een voorschot van 100.000 Antilliaanse guldens (50.000 euro) schadevergoeding toegewezen, totdat het exacte bedrag van de schade is vastgesteld. De rechtbank houdt St. Maarten verantwoordelijk voor de gevangenisveiligheid.

In de middag van 29 december 2016 wordt de centrale van de politie op de hoogte gebracht van een steekincident bij een conflict tussen gevangenen. Onmiddellijk wordt er een patrouille gestuurd om de situatie te beoordelen. Het slachtoffer wordt ter plaatse behandeld en vervolgens naar het ziekenhuis vervoerd. Leden van het forensisch team voeren onderzoek uit op de plaats delict en de dader wordt gearresteerd. Detectives onderzoeken de omstandigheden rond het steekincident.

In augustus 2016 wordt gevangene Omar Jones (41) doodgeschoten dooreen medegevangene. Elf gevangenen zouden betrokken zijn geweest bij de schietpartij, waarbij Jones in het hoofd en de rug wordt geraakt. Hij is de leider van de beruchte Bling Bling-bende. Reanimatie door ambulancepersoneel mag niet meer baten.

In september 2014 worden twee vuurwapens gevonden, waarna de tot 29 jaar veroordeelde huurmoordenaar Carlos Richardson gearresteerd wordt wegens poging tot moord. Doelwit van de aanslag is de 33-jarige Urvin Laurence Wawoe, beter bekend onder zijn bijnaam ‘Nuto’. Van Nuto wordt gezegd dat hij de leider is van de Curaçaose bende No Limit Soldiers. Hij zit een straf uit nadat hij was aangehouden met een paar kilo coke op zak. De liquidatie mislukt echter omdat het wapen van Richardson weigert en – naar verluidt – twee van Nuto’s bodyguards de hitman vervolgens aanvallen met machetes en ernstig verwonden.

‘LEUGEN OP LEUGEN WORDT HIER GESTAPELD EN INTUSSEN BEN JE JE LEVEN NIET ZEKER’

Muren omvergewaaid

Nadat orkaan Irma op 6 september 2017 over het eiland raast en enorme schade veroorzaakt aan gebouwen, waaronder ook Pointe Blanche, zijn de omstandigheden er allemaal niet beter op geworden.

Bendeleider Urvin Laurence Wawoe, bijgenaamd Nuto.

De mensonterende omstandigheden in Pointe Blanche.

De gevangenis is zwaar beschadigd, muren zijn omvergewaaid en vele cellen raken onbewoonbaar door lekkages.

Sint Maarten brengt een groot deel van de gevangenen over naar Nederland. Daar betaalt het eiland 120.000 euro per maand voor aan Nederland ter vergoeding. Een ander deel wordt ondergebracht in politiebureaus, maar daar mag je maar een beperkte tijd zitten.

Afgelopen oktober wordt via de voorzitter van de Inmate Association, een gedetineerdencommissie, een lijst met twintig verbeterpunten onder de aandacht van gevangenisdirecteur Alwin Keli gebracht. Keli zou daarop hebben gereageerd met allerlei beloftes, maar vooralsnog is er niets gebeurd om de situatie te verbeteren. Ook in oktober concludeerde de Raad voor de Rechtshandhaving in haar rapport dat Pointe Blanche ‘zowel qua humane detentie als qua werkplek volledig ongeschikt is’.

Ook voorzitter Remco Stomp van de Orde van Advocaten op Sint Maarten stelt dat er sprake is van een ‘onaanvaardbare’ situatie. Uit protest tegen de omstandigheden weigeren de gedetineerden sinds 23 oktober 2019 om hun afval in te zamelen en hun cellen schoon te houden, waardoor het personeel dat zelf moet doen en de situatie wegens vuil- en stankoverlast verergert. Een gedetineerde bron vult aan: “Het personeel moet nu het vuil opruimen en maaltijden uitdelen. Dat wordt normaliter door de gedetineerden gedaan, maar die staken nog steeds. Door de staking zijn de onhygiënische toestanden binnen Devil’s Rock alleen maar verergerd.”

Met de nu al maanden durende stakingen hopen de gedetineerden verbetering van de omstandigheden af te dwingen. Op 1 december 2019 beloofde de minister van Justitie in een brief aan de directie enkele eisen in te willigen, maar een week later trok de minister weer een paar beloftes in, zoals de beloofde magnetrons en toasters omdat het elektriciteitsnet de extra belasting niet aan zou kunnen.

‘SINDS DE CORONA-UITBRAAK HEBBEN WE HET GEVOEL DAT WE MET Z’N ALLEN OP DEATH ROW ZITTEN’

Hoop op Den Haag

De hoop van de gedetineerden, vertegenwoordigd door de Inmate Association en enkele advocaten die hen bijstaan, is nu gevestigd op Den Haag. Men verwacht dat de Nederlandse politiek een einde maakt aan schendingen van het Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens.

Via zijn advocaat laat een bron weten:

“Er is een ernstige personele onderbezetting waardoor er per shift maar drie àvier bewaarders zijn op een bezetting van meer dan de maximale zeventig gedetineerden. De huidige capaciteit is niet toereikend en criminelen worden heengezonden dan wel vervroegd in vrijheid gesteld. De veiligheid, waarover de commissie in de vorige rapportages schreef, is daarom nog steeds in het geding. Er is nog geen verantwoorde terugkeermogelijkheid voor de uitgeplaatste gedetineerden en jeugdige criminelen worden wegens plaatsgebrek vaak heengezonden, ongeacht de zwaarte van het delict.”

Ook op coronagebied zijn er geen maatregelen getroffen. “Alleen de bewaarders lopen af en toe met een mondkapje,” meldt de bron. “Sinds de corona-uitbraak hebben we het gevoel dat we met z’n allen op death row zitten.”

Lockdown

Op vrijdag 29 mei 2020 weigeren gedetineerden terug te keren naar hun cel waarna zij door de opgetrommelde politie onder dreiging van vuurwapens en tasers gedwongen worden. Daarna zitten de gevangenen in volledige lockdown. Volgens onze bronnen reden voor nieuwe pesterijen: zowel ontbijt, lunch als maaltijd wordt pas in de avonduren verstrekt.

‘DIE BOEL MOET PLAT!’

Sjamira Roseburg is werkzaam als advocate op Sint Maarten en staat bijna twintig cliënten bij die momenteel gedetineerd zijn in gevangenis Pointe Blanche.

De situatie binnen de gevangenismuren schijnt nogal explosief te zijn. Kunt u dat bevestigen?

“In die gevangenis wil je niet leven. Het is een tikkende tijdbom. Je zit 22 tot 23 uur per dag op een cel van 10 vierkante meter met twee en soms drie man. Er is geen dagprogramma, geen resocialisatieprogramma, je creëert alleen maar onrust.”

Wat vindt u dat er moet gebeuren?

“De gedetineerden moeten elders binnen het koninkrijk ondergebracht worden zoals op Bonaire of in Nederland. Vervolgens moet de boel plat! Renovatie alleen is geen optie. Op sommige wondjes plak je pleisters, maar soms helpt dat niet en dien je tot vervanging over te gaan.

Dit is het geval met Point Blanche!”

U en uw collega Geert Hatzmann hebben in februari een dringend verzoek gedaan om 37 gedetineerden op korte termijn over te plaatsen naar gevangenissen in Nederland. Waarom is dit nog niet gebeurd?

“Om dit te bewerkstelligen dient er gecommuniceerd te worden op het hoogste niveau. Men moet als gelijkwaardige partners met elkaar aan tafel gaan zitten. Dit is een Koninkrijks-aangelegenheid. Tot op heden is dit niet gebeurd, maar wat men lijkt te vergeten is dat we elkaar nodig hebben.”

Zou de regering van Nederland volgens u moeten ingrijpen om deze situatie te doorbreken?

“Nederland zou samen met Sint Maarten moeten brainstormen hoe wij, als het Koninkrijk der Nederlanden, dit probleem kunnen oplossen. Het Europese Hof heeft ook uitspraak gedaan: Nederland is op zijn vingers getikt. Wat dient er nog meer te gebeuren voordat men daadwerkelijk tot actie overgaat? Hopelijk wordt de zaak binnenkort door de rechter behandeld. Het ministerie heeft nooit op onze brief gereageerd, dus wordt het tijd dat de rechter zich hierover gaat buigen.”