Misdaadcolumn: 'De platte wereld van complotdenkers'

Misschien wist u het nog niet, maar de aarde is dus plat. Gooi die globe op uw bureau maar weg. We leven op een platte, begrensde schijf, waar je als je niet oppast zo vanaf tuimelt.

Dit verzin ik allemaal niet zelf. Vorig jaar was er iemand op tv die deze theorie, die – geloof het of niet – tot in de verste uithoeken van onze planeet door honderdduizenden mensen wordt omarmd, haarfijn uit de doeken deed. Reguliere wetenschappers praten elkaar allemaal na, zo begreep ik, ze hebben nooit serieus onderzoek gedaan. De verslaggever liet de man in zijn waarde en dat maakte het item alleen maar leuker. Op elke vraag had hij een antwoord paraat en bij twijfel werd er een website met overtuigende bewijzen geraadpleegd. “Maar de astronauten dan,” probeerde de verslaggever nog, “die hebben door het raampje toch duidelijk een bol gezien?” “Nee hoor, die horen bij het complot. Ze worden door de Nasa betaald om dit te zeggen.” Complotdenkers. Zolang ze zich met dit soort vraagstukken bezighouden, is er weinig aan de hand. Laat ze maar lekker ‘gemanipuleerde foto’s’ uitwisselen en met gips en papiermaché schaalmodellen van de platte aarde in elkaar knutselen.

Helaas kent de wereld van complotdenkers ook drammers die met hun hersenspinsels talloze slachtoffers maken. Mannen als Micha Kat, Joost Knevel en Wouter R. vormen wat dat betreft wel de eredivisie. Het trio kwam onlangs in het nieuws in verband met de aanhouding van een van hen, Wouter R. Volgens justitie is hij dé man achter allerlei weerzinwekkende complotheorieën. R. en zijn volgelingen claimen dat er in Nederland meerdere pedonetwerken bestaan, waarvan ook RIVM-topman Jaap van Dissel deel zou uitmaken. Complotdenker Joost Knevel uit Bodegraven beweert op zijn beurt dat hij in zijn woonplaats ooit getuige is geweest van een moord op een meisje. Alle getuigen, op de naar Spanje uitgeweken Knevel na, zouden daarna uit de weg zijn geruimd. Op het graf van één zo’n ‘getuige’, een man die uiteraard volstrekt niets met de zaak te maken heeft, worden tot afgrijzen van de familie regelmatig bloemen en geschreven boodschappen neergelegd.

Zo zijn er nog meer bizarre acties geweest, maar het is te veel eer om die allemaal te benoemen.

Wouter R. en zijn volgelingen claimen dat er in Nederland meerdere pedonetwerken bestaan, waarvan ook RIVM topman Jaap van Dissel deel zou uitmaken

Waar veel aanhangers van samenzweringstheorieën aan voorbijgaan, is dat er nogal wat voor nodig is om een complot een complot te laten zijn. Twee mensen kunnen misschien nog wel een geheim bewaren, met drie wordt het al moeilijker. Moeten we dan echt geloven dat heel Hollywood al tientallen jaren verzwijgt dat de maanlanding nooit heeft plaatsgevonden, maar gewoon in een studio is opgenomen, zoals veel complotdenkers beweren? En als 9/11 een samenzwering is geweest van de CIA en de Mossad, dan moeten daar tientallen of misschien wel honderden mensen bij betrokken zijn geweest. Want zo’n geplande aanslag zet je niet zomaar even op touw. Heel bijzonder dat al die samenzweerders al bijna twintig jaar de kaken op elkaar weten te houden. Niermand die zich eens een keer verspreekt, wroeging krijgt of er in benevelde toestand op los babbelt. Maar ook op degelijke argumenten hebben complotdenkers een weerwoord. Ze weten 98 procent aan feiten en omstandigheden die hun theorieën ontkrachten met het grootste gemak te negeren en de resterende 2 procent die in hun kraam te pas komt tot ongekende proporties op te blazen. Tegenstanders worden weggezet als naïef of gevaarlijk en met het grootste gemak bedreigd. Wie niet voor ons is, is tegen ons. Zo simpel is hun wereld. Een heel platte wereld.