Tygo Gernandt: 'Niemand van 14 kiest voor een carrière in de criminaliteit'

Tygo! Jij bent als kind vast niet altijd de braafste geweest?

“Nee. Ik heb weleens snoepjes gepikt. Haha, heftig hè. Alleen: het ging direct mis. Ik was een jaar of 5 en mijn moeder en ik waren net naar de sigarenwinkel geweest toen ik halverwege de terugweg snoepjes aan het eten was. Snoepjes die mijn moeder niet voor me had gekocht. Toen ze dat zag, pakte ze me aan mijn arm vast en sleurde me zo mee terug naar die sigarenwinkel. Moest ik daar in m’n eentje naar binnen om die gejatte snoepjes terug te geven en sorry te zeggen. Ik schaamde me dood. Ik denk zelfs dat het de eerste herinnering uit m’n jeugd is, zoveel indruk heeft het op me gemaakt.”

De documentaire gaat wel over zwaardere vergrijpen dan snoepjes stelen, neem ik aan?

“Klopt. We volgen bijvoorbeeld een jongen van 18 die moet voorkomen voor zware mishandeling. Hij zit al vanaf zijn 13de in de criminaliteit en dit is al zijn tiende keer dat hij voor de rechter moet verschijnen. We volgen ook een jongen van 18 met PDD- NOS en ADHD. Iemand hoeft maar verkeerd naar hem te kijken of hij kan al helemaal door het lint gaan en erop los slaan.”

Wie zijn deze jongeren?

“Ze komen heus niet allemaal uit achterstandswijken. Het zijn vooral jongeren die stuk voor stuk een basis missen. Niemand van 14,15 of 16 jaar kiest voor een carrière in de criminaliteit. Daar zit een verhaal achter. Dat verhaal wil ik vertellen. Ik praat met hun ouders, met hulpverleners. Ik spreek een jongen die in de Top600 heeft gestaan, een lijst van 600 personen die veel zware delicten in Amsterdam hebben gepleegd. Het is hem gelukt uit de criminaliteit te stappen. Ik was benieuwd of zijn verhaal andere jongeren kan inspireren om ook op het rechte pad te belanden. Het zijn vaak talentvolle jongens die het in zich hebben om eruit te komen. Maar dat ga je allemaal zien in de documentaire.”

Waarvan ben je het meest geschrokken?

“Van het feit dat de jongeren nu op hun 14de al een stap verder zijn dan ik op die leeftijd was. Er is zoveel veranderd. Jeugdcriminaliteit is er altijd geweest, maar de hardheid van nu is ongekend. Het lijkt wel een soort computerspelletje geworden. Er zijn jongeren die op social media punten halen door elkaar op te zoeken en de ander pijn te doen.”

Echt?

“Ja, dat gebeurt! Of ze delen hun daden op social media. Ik spreek ook een vader wiens 16-jarige zoon door een paar jonge gasten is doodgestoken. En dat voor een schuld van 200 euro. Dit geeft wel aan hoe verhard de situatie is. Maar dat ga je allemaal zien in de documentaire.”

Wat gaan we nog meer zien?

“Dat de overheid zich mag afvragen of bepaalde zaken niet veranderd moeten worden. Iemand van 16 kan bijvoorbeeld aan de hand van de zogenoemde PIJ-maatregel (Plaatsing in een Inrichting voor Jeugdigen, red.) zomaar zes of zeven jaar vastzitten. Iemand van 16, hè. Komt die dan nog op het rechte pad? Ik heb daar mijn twijfels over. Veel mensen zeggen over iemand die bijvoorbeeld een overval heeft gepleegd: geef hem maar een zware straf, dan leert hij het wel af. Nou nee, dan gaat het juist fout! Er zijn mogelijkheden genoeg om jongeren in de gaten te houden en ze tegelijkertijd toch naar school te laten gaan. De kans op recidive is dan veel kleiner.”

Duw je ze niet te veel in de slachtofferrol?

“Helemaal niet. Ik ben op een aantal jongens een paar keer heel boos geworden. Uiteindelijk is iedereen zelf verantwoordelijk, ook als je 14 bent. Maar bij bepaalde zaken uit de wereld om hen heen zet ik wel mijn vraagtekens. Zijn ouders niet te lief geworden? Functioneren hulpinstellingen wel zoals ze zouden moeten functioneren? Ik weet het niet. Ik oordeel daar ook niet over, ik breng de situatie alleen in kaart. Maar dat ga je allemaal…

…zien in de documentaire?

“Precies.”

TYGO IN DE JEUGDCRIMINALITEIT IS VANAF DONDERDAG 18 MAART OM 21.00 UUR TE ZIEN BIJ DE EO OP NPO3.

Tygo in de jeugdcriminaliteit is vanaf donderdag 18 maart om 21.00 te zien bij de EO op NPO3