Sportcolumn: 'ode aan de middelvinger'

Micha Jacobs

Zo, uitgeschaatst? Kunnen we het nu eindelijk over belangrijkere dingen hebben? Over de middelvinger bijvoorbeeld, en vooral over het opsteken ervan.

Ik kreeg ooit een rode kaart, omdat de scheidsrechter dacht dat ik een middelvinger naar hem opstak. Was natuurlijk niet zo: ik veegde gewoon een druppeltje zweet van mijn voorhoofd. Dat ik dat toevallig met mijn middelvinger deed, ook nog eens precies in het blikveld van de scheids, was misschien niet zo handig, dat geef ik onmiddellijk toe. Tot op het bot beledigd was ie. Zelfs na afloop in de feesttent, het gebeurde namelijk tijdens een zomertoernooi waar zuipen belangrijker was dan winnen, kwam de stoom nog uit zijn oren. Dat biertje ter goedmaking weigerde hij dan ook. Het opsteken van een middelvinger als ultieme vorm van beledigen: ik blijf het een even legendarisch als lachwekkend fenomeen vinden. Stefan Effenberg, de Duitse voetballer, stak tijdens het WK van 1994 in Amerika zijn middelvinger op naar het meegereisde Duitse publiek toen hij onder veel hoongelach werd gewisseld tijdens de groepswedstrijd tegen Zuid-Korea. Resultaat: hij werd op het eerste het beste vliegtuig terug naar Duitsland gezet, omdat volgens de Duitse voetbalbond dit toch wel de allergrofste belediging uit het boekje was. Mark van Bommel werd door de UEFA zelfs een keer voorwaardelijk geschorst, omdat hij in het shirt van Bayern München het publiek van Real Madrid beledigde door ‘obscene gebaren’ naar hen te maken nadat hij had gescoord. En dan dat kleine Feyenoord-supportertje dat tijdens de UEFA Cup-finale van Feyenoord tegen Borussia Dortmund in de eigen Kuip zijn middelvinger opstak: legendarischer zijn ze bijna niet.

Ik schiet vaak in de lach als ik een opgestoken middelvinger zie, zo heerlijk ouderwets is het. Gelukkig schoot Rafael Nadal vorige week ook in de lach toen hij tijdens de Australian Open vanaf de tribune een onvervalste middelvinger naar zijn hoofd geslingerd kreeg van een oudere dame. Nadal keek verbaasd om zich heen toen hij het zag. “Voor mij?” vroeg hij nog voor de zekerheid voordat hij onbedaarlijk hard moest lachen. En ik op de bank met hem. Laten we vooral meer middelvingers naar elkaar opsteken, maar dan wel van die kaarsrechte knoeperts die vol overgave in de lucht worden gegooid: daar wordt een mens toch vrolijk van?

Mario Wisse

Mijn tante stak ooit haar middelvinger op naar het vriendje van haar dochter. De nieuwe crush van mijn nicht was gezellig op bezoek geweest en hij wilde net op zijn fiets stappen toen zijn aanstaande schoonmoeder hem vrolijk lachend de vinger gaf. Het was ergens eind jaren tachtig en je middelvinger opsteken was een nieuwe trend, overgewaaid uit Hollywood-films. Achteraf zei ze dat ze dacht dat het een hip nieuw afscheidsgebaar was. Iets dat in de plaats was gekomen van dat eeuwige gezwaai. Tijdens familiefeestjes is het een nog altijd een populaire anekdote.

Het was dan misschien een nieuwe trend; nieuw was de middelvinger destijds al heel erg lang niet meer. Volgens Wikipedia staken de oude Grieken 2500 jaar terug al middelvingers naar elkaar op.

‘Het gebaar werd gezien als uitnodiging voor anale seks’, lees ik.

Het zou mij niets verbazen als die scheidsrechter van jou destijds een oude Griek was. Dat zou meteen ook de reden kunnen zijn geweest dat ie geen biertje van je accepteerde in die feesttent. Van het een komt immers vaak het ander, zeker wanneer het feest is. Wat ik grappig vind is dat sommige gebaren niet in elk land dezelfde betekenis hebben. Ken je dat gebaar waarbij je je pink en wijsvinger omhoogsteekt en je middelen ringvinger niet? In de VS en bij ons betekent dat zoveel als ‘Rock on, dude!’ In Spanje en Italië maak je datzelfde gebaar alleen maar wanneer je iemand – beledigend bedoeld – duidelijk wilt maken dat iemands wederhelft vreemdgaat.

En een duim opsteken is in de Westerse wereld een positief gebaar. Maar in landen als Irak en Afghanistan betekent een opgestoken duim zoveel als ‘steek die maar in je…’ Juist ja. Dat moet een niet onbelangrijke passage zijn geweest in het handboek van iedereen die de afgelopen decennia als militair die kant opging.

Ook een interessante categorie: gebaren die voor andere gebaren worden aangezien. Ik las dat de Sparta Praag-middenvelder Pavel Horváth ooit een boete van de Tsjechische voetbalbond kreeg vanwege het brengen van de Hitlergroet richting eigen supporters. Volgens Horváth was er sprake van een groot misverstand omdat hij met het gebaar de fans tot kalmte probeerde te gebaren. Voor Effenberg en Van Bommel was het een stuk lastiger om het op een vergissing te gooien. Maar moet je ook talent voor hebben. Net als mijn tante. Dat vriendje van mijn nicht hebben ze daarna trouwens niet vaak meer gezien.