Bij de politierechter: 'de letters van de wet'

Mevrouw, ik doe dit werk al bijna vijftig jaar. Ik weet hoe het werkt. Als er iemand zijn zaakjes op orde heeft, dan ben ik het wel,” prijst Henk* (63) zichzelf ongevraagd.

“Daar is niet iedereen het mee eens,” merkt de rechter fijntjes op. “Ach, zoveel was er niet aan de hand. Een formuliertje. Waar hebben we het over?”

Henk werkt al zijn leven lang in de schroothandel. De sporen daarvan hebben zich ook door de kwak desinfecterende gel bij de ingang van de rechtbank niet laten uitwissen. Zijn handen zijn met de beste wil van de wereld niet meer schoon te krijgen. Ook de rest van Henk is grauw en groezelig. Van zijn afgetrapte veiligheidsschoenen tot zijn kalende kruin. In zijn jas, ter hoogte van zijn linkeroksel, zit een scheur van zeker twintig centimeter.

Henk staat al met zijn lading op de weegbrug wanneer er ineens een politieauto ten tonele verschijnt. De agent die uitstapt monstert zijn DAF-truck uitvoerig. Het ding is beladen met autowrakken en andere afgeschreven auto-onderdelen. Dan vraagt de agent Henk naar de bijbehorende documenten van zijn vracht.

“Die man maakte er een drama van, dat wilt u niet weten!” vindt Henk.

“Je kunt ook zeggen dat hij gewoon zijn werk deed,” pareert de rechter.

“Ach,” verzucht Henk met een veelzeggend wegwerpgebaar.

Na inspectie blijkt dat de ‘begeleidingsbrief’, waarvan elke lading volgens de wet vergezeld dient te worden, onvolledig en deels onleesbaar is ingevuld.

“Die man had gewoon besloten dat hij mij het leven zuur ging maken. Dan vind je altijd wel wat,” zegt Henk.

“U kunt hier luchtig over doen, meneer,” verandert de rechter van toon, “maar ik heb het formulier hier voor mij liggen en ik kan niet anders dan concluderen dat deze agent gelijk had. Uw papieren waren niet in orde.”

Henk zwijgt. Zijn bravoure lijkt als sneeuw voor de zon verdwenen. Dan komt het hoge woord eruit.

“Weet u wat het is, mevrouw,” zegt hij op amper de helft van het volume waarmee hij net nog sprak. “Ik heb mijn leven lang hard gewerkt, maar ik heb niet zo heel veel jaartjes op school gezeten. Beter dan dit kan ik het niet.”

“U bedoelt dat u moeite heeft met lezen en schrijven?” vraagt de rechter onomwonden.

Henk knikt. “Zo heb iedereen wat, toch?”

Beschroomd vertelt hij dat zijn analfabetisme meestal geen probleem is. Zijn vrouw doet de administratie van zijn BV – “die is wel koppie koppie” – en op de adressen waar hij zijn zaken doet, komt hij inmiddels al zo lang dat er altijd wel iemand rondloopt die zijn geheim kent en de benodigde formulieren voor hem invult.

Maar dit keer dus niet. Zo goed en zo kwaad als het ging had hij daarom een oud formulier overgeschreven, maar hoezeer hij daar ook zijn best op deed, het voldeed duidelijk niet aan de gestelde eisen.

“Waarom vraagt u het dan niet aan een ander?” informeert de rechter.

“Tja, dan schaam ik me, hè,” bekent Henk. “U heb toch ook iets van eigenwaarde neem ik aan?”

De officier van justitie eist een boete van 600 euro, maar de rechter doet het anders.

Ze legt Henk een boete op van 750 euro, maar dan wel geheel voorwaardelijk.

*Alle namen in deze rubriek zijn om privacy-redenen gefingeerd.