Aan boord van het smokkelschip van Willem Merk

Het smokkelschip van Merk

Het boek De Vluchtende Hollander beschrijft het werkelijke verhaal van een miraculeuze ontsnapping van een van de meest afgelegen eilanden ter wereld. Wanneer op zijn schip de Frontier een enorme lading drugs is aangetroffen, wordt kapitein Willem Merk op Sint-Helena tot vijftien jaar gevangenisstraf veroordeeld. Maar na drie jaar weet hij uit de gevangenis te ontsnappen. In een zelfgemaakt zeilbootje ontkomt Merk naar Brazilië. Althans, zo gaat het verhaal waarmee hij de internationale pers haalt. De spectaculaire ontsnappingszaak steekt echter heel anders in elkaar. Dat ontdekt auteur Ron Moerenhout op Sint-Helena. Aan de hand van politiedossiers en gesprekken met de oorspronkelijke bemanningsleden, reconstrueert hij de smokkeltocht van de Frontier. Stap voor stap komt Moerenhout dichter bij de waarheid. Duidelijk wordt dat Willem Merk eerder met het zeilschip De Zeewolf smokkeltochten regelde. Hij deed dat in opdracht van criminelen rond Willem Holleeder en gefinancierd door niemand minder dan ‘de bankier van de onderwereld’ Willem Endstra.

Op 3 mei 1990 vaart de Frontier dan eindelijk uit en zet koers naar Singapore. Meteen de volgende dag al krijgen ze te maken met hevige storm en gaat zelfs de waarschuwing uit dat een tyfoon hun kant op zal komen. Bamanningslid Hester op 4 mei in haar reisverslag:

“We hebben onze handen eraan vol, de hele keuken en eetzaal: alles overhoop. Het is moeilijk om je staande te houden. Alles gaat werkelijk om, maar de machinekamer draait gewoon door en de wachten zijn vier uur op, acht uur af, dus best te doen. We slapen op de grond. De weerfax is wel handig.”

Terwijl kapitein Willem Merk op de brug staat is Hesters vriend Mark druk in de weer als ‘machinekamermol’ en legt bemanningslid Jan van Stelten uit hoe alles werkt. Hester zelf is samen met ‘Kleine Nick’ Currel onder meer druk met bikken, schuren en schilderen: “Het schip wordt steeds witter.”

Tot mijn verbazing lees ik vervolgens dat kapitein Willem iedere dag heel lekker kookt. Ik dacht dat de zus van Mark als kok aan boord was gekomen. Zo staat het immers op de crewlist. Wanneer ik Hester hiernaar vraag, mailt ze terug:

“Haha, nee hoor, Annette kon niet koken. Kok stond goed op de crewlist. Meestal kookte Willem of anders Jan. Annette was alleen voor de lol mee en was denk ik de enige die geen enkel vermoeden had van de ware reden waarom Willem de Frontier had gekocht.”

Op 16 mei komen ze aan in Singapore. Hester schrijft dat het een drukke aanlooproute naar de haven is en dat ze aan alle kanten voorbij geknald worden door schepen. Ze zijn inmiddels voorbij de Horsburgh Lighthouse, de vuurtoren die de oostelijke ingang van de Straat van Singapore markeert. De Frontier heeft problemen met het aanroepen van de havenautoriteiten: “De Singapore-radio hoort ons niet, zo druk als die kanalen zijn, accenten van over de hele wereld: Russisch, Engels, Maleis, Japans, Filipijns en dus Nederlands en iedereen gilt maar om de port operations. Voor anker om 07.00 uur GMT!”

Zoetwaterkapitein

Het schip gaat eerst voor anker in het immigratie-quarantainegebied. Na het regelen van alle papieren worden ze naar een andere ankerplaats gedirigeerd, de small craft ranch area. In Singapore komt een nieuw bemanningslid aan boord: “Engineer Sander, Marks broer, is inmiddels ook aan boord,” schrijft Hester. Hier stopt haar reisverslag over de tocht van de Frontier. Mark, Hester en Annette nemen hier afscheid van Willem Merk en het schip.

Marks zus Annette had dus geen idee van wat Willem Merk van plan was met de Frontier, Hester blijkbaar wel. Wanneer ik haar er via de mail naar vraag, antwoordt ze: “Wat Willem met het schip ging doen, was op zijn minst twijfelachtig. Zelfs ik wist niet zeker wat er allemaal gepland was. Er hing een gevoel van geheimzinnigheid en er werd niet gepraat over bepaalde dingen. De bemanning die in Singapore aan boord kwam was van een vreemd soort, dus het was geen verrassing dat Willem later werd gearresteerd voor smokkel. Wij kenden zijn reputatie natuurlijk wel.” Hester geeft aan dat Mark en zij er niets mee te maken wilden hebben en dat ze van boord gingen in Singapore. “Dat was sowieso het plan,” schrijft ze. “We zijn later nog ondervraagd door de politie in Nederland. Ze probeerden Mark nog te beschuldigen van medeplichtigheid, maar hij had enkel de boot verkocht en reparaties gedaan.”

Op mijn vraag hoe zij zich Willem Merk herinnert, schrijft ze: “Ik had van tevoren eigenlijk geen idee hoe die reis zou verlopen met een crew die we niet kenden en ik verwachtte er niet veel van, maar ik mocht hem wel. Hij hield het moreel hoog en dat viel me erg mee! Verder was het een zoetwaterkapitein hoor, Mark lachte zich rot om zijn onkunde.”

Niet vies van drank

In Singapore koopt Willem Merk een geavanceerd gps-systeem van het merk Verun. “Dat was de eerste fabrikant die daarmee op de markt kwam, heel compacte apparaten,” zegt Mark van der Zee als ik hem bel. “Die dingen waren 10.000 dollar per stuk en Willem was een van de allereersten in de wereld die zoiets had. Hij had ervan gehoord en er meteen een gekocht. Met zo’n ding kan iedereen navigeren namelijk.”Dat het schip niet voor toeristische tripjes ingezet zou worden, was wel duidelijk. “Ik wist niet wat Willem van plan was,” vertelt Mark, “maar ik kreeg al snel door dat het geen zuivere koffie was. Alles wees daarop, maar ik hield me daarvan afzijdig. Als je geen zin hebt om te zitten, moet je daar niet aan beginnen. Als ik het doe, doe ik het zelf,” zegt hij bijna Cruijffiaans.Hij benadrukt dat het altijd al de bedoeling was geweest dat hij in Singapore van boord zou gaan en niets met de rest van de trip te maken had. “Een schip verkopen is natuurlijk vrij. Ik geef raad en advies en heb me aan alle afspraken gehouden,” klinkt het vanuit Tsjechië.Aan boord van Japan naar Singapore was naast ‘Kleine Nick’ nog een Nick: de Amerikaan Nick Beck. “Die vent was behoorlijk typisch,” zegt Mark. “Hij beweerde dat hij een undercoveragent was en had zelfs een kaartje bij zich waarop stond dat hij van de CIA was.Je verzint het niet. Die gek heeft me onderweg nog bedreigd.”“Waarom was dat?” vraag ik.“Onderweg naar Singapore vond hij dat ik hem opdracht had gegeven om te werken en dat ik hem dus ook moest betalen. Anders had hij vriendjes in Colombia die me wel zouden weten te vinden, zei hij tegen mij.”

Benieuwd hoe hij reageerde op dat dreigement? Je leest de rest van het verhaal in de nieuwste Panorama of op Blendle.