Kroongetuige: een vloek of een zegen?

Peter la Serpe: spijt van zijn overstap

Waarom werd hij kroongetuige?

Het handelsmerk van Peter La Serpe is in eerste instantie de gewapende overval. Dat zorgt voor een reeks veroordelingen, maar daar schrikt hij niet van terug. Integendeel, de delicten worden steeds zwaarder. Tijdens zijn detentie leert hij Jesse Remmers kennen, een huurmoordenaar. Remmers is zijn ingang naar het zwaardere werk. Remmers en La Serpe worden allebei veroordeeld voor de moord op vastgoedhandelaar Kees Houtman in 2005. Na de liquidatie vlucht La Serpe eerst naar Spanje, maar als hij een aanslag heeft overleefd, wordt de grond hem te heet onder de voeten. Hij stapt in 2006 over naar justitie. Hij bekent betrokkenheid bij de moord op Houtman.

“Ik kon zomaar één van de personen zijn over wie in vijf minuten werd beslist,” motiveert hij zijn keuze.

Wat was de deal?

In ruil voor zijn verklaringen wordt de gevangenisstraf voor La Serpe gehalveerd. Van zestien naar acht jaar. La Serpe krijgt een nieuwe identiteit en uiteraard ook geld, maar hoeveel is de vraag.

Waarom ging het mis?

La Serpe voelt zich tijdens het proces gebruikt door justitie.

Dat is natuurlijk ook de hele opzet van zo’n deal, maar La Serpe is ontevreden over wat hij terugkrijgt voor zijn verklaringen, behalve dan de halvering van zijn straf. Het levert een aantal hachelijke momenten op in de rechtszaal. “Ik doe niet meer mee met dit amateurtoneel,” bitst La Serpe in 2010, tijdens het Passageproces in de justitiebunker. Het getuigenbeschermingsprogramma, waar La Serpe pas gebruik van maakt ná zijn afgegeven verklaringen, bevalt allerminst.

Hij zegt dat het een beproefde methode is van justitie. Eerst een getuige ‘leeg zuigen’ en daarna ‘zo goedkoop mogelijk dumpen’.

Het kan ook zijn dat La Serpe te hoge verwachtingen had van de deal. Dat komt namelijk vaker voor, weet Marian Husken, schrijver van het boek Deals en Dodenlijstjes. “Kroongetuigen belanden niet in een villa op een onbewoond eiland, maar eerder in een flatje in Amsterdam of Groningen, waar je weinig mensen tegenkomt,” zei Husken tegen EenVandaag. En ook het zakgeld voor een nieuw leven kan behoorlijk tegenvallen.

Husken weet zeker dat La Serpe geen miljoenen ontving. “Hij kreeg wel geld mee, maar dat waren leningen onder strenge voorwaarden. Hij moest zelfs toestemming vragen voor de boeken die hij wilde kopen.”

Wat heeft de deal opgeleverd?

La Serpe zegt achteraf spijt te hebben van zijn overstap.

“De complexiteit van die dubbele positie heb ik schromelijk onderschat. Ik had me destijds niet gerealiseerd dat justitie zo groot zou uitpakken,” zegt hij in het boek van Husken uit 2018. Justitie kijkt een stuk positiever terug op de deal met La Serpe. Mede dankzij zijn verklaringen in het Passageproces zijn Jesse Remmers, Dino Soerel, Mohammed R. en Siegfried S. veroordeeld tot een levenslange celstraf.

Nabil B.: vermoorde broer en advocaat

Waarom werd hij kroongetuige?

Het begint voor Nabil B. met een wietplantage. Die wordt ontdekt en dan zit hij met een schuld van 80.000 euro. Omdat hij die wil voldoen via de cokehandel, sluit hij zich aan bij de bende van Ridouan Taghi. Nabil B. raakt betrokken bij liquidaties. Hij is een zogenaamde spotter, hij brengt het leven van aanstaande slachtoffers in kaart. Dat doet hij ook in 2017, maar vervolgens wordt de verkeerde vermoord: een vriend van Nabil B. Hij krijgt wroeging en laat zich met een smoes oppakken en belandt achter de tralies. Vóór hij echt zaken wil doen, laat Nabil B. een telefoon zijn cel binnensmokkelen. En dan weet hij het zeker. “Door die PGP-telefoon heb ik antwoorden gekregen waardoor ik wist dat kroongetuige worden de enige oplossing was,” aldus Nabil B. Hij zou het volgende slachtoffer zijn.

Wat was de deal?

Nabil B. heeft 41 verklaringen afgelegd die zijn verwerkt in een dossier van ruim 1500 pagina’s. Hij heeft ook zichzelf belast, voor het medeplegen van twee moorden, de voorbereiding op twee moorden en het deel uitmaken van een criminele organisatie krijgt hij twaalf jaar. Dat is heel wat minder dan 22 tot 26 jaar, de eis die hij ‘normaal gesproken’ zou horen, aldus het OM.

Waar ging het mis?

Waar niet, is een betere vraag. Dat bovenstaande details van de deal in het AD staan, in april 2018, was al niet de bedoeling. ‘Vervelend,’ noemt het OM dat. Het nieuws dat Nabil B. ging zingen lag ook al op straat. Nog geen week later werd zijn broer vermoord, terwijl zijn familie beschermd zou worden.

Benieuwd wat er nog meer toe leidde dat Nabil B. zijn medewerking als kroongetuige opzei? Je leest het in de Panorama van deze week, of via Blendle.