Interview: cabaretier Martijn Koning

Je bent de intimiteit van het theater gewend, nu sta je met de Gabbers in de Ziggo Dome, een zaal van zeventienduizend man. Intimiderend?

“Heel erg, het lijkt me ook moeilijk. Ik ga altijd heel snel en neem geen rust om mensen even te laten lachen of bijkomen. Dat moet ik nu wel doen. Ik heb in de aanloop al geprobeerd iets rustiger te spelen.”

Is toch lullig als er zeventienduizend man niet lacht, voel je die druk?

“Ik heb verschillende groepen mensen al niet aan het lachen gekregen, dus dan kan ik die erbij zetten, haha! Nee, komt helemaal goed. Het is een grote zaal, maar wel intiem. Dus dat werkt wel. Maar ik vind het zeker wel spannend. Het grootste publiek waar ik voor heb gespeeld was tweeduizend man en dat was ook niet mijn eigen show. Dan is twee keer zeventienduizend een raar aantal, maar ik heb er vooral zin in om te spelen met Ali, Najib en Roué. We gaan elkaar roasten, daar heb ik heel erg voor gepleit. Dat vind ik een fijne vorm, heel leuk om te doen.”

De Ziggo Dome staat bekend om de lichteffecten, maar dat is toch tegen jouw natuur in?

“Ja, daar houd ik helemaal niet van. Ik hou de shows simpel en heb nooit een groot decor. Gewoon een paar lampen en een microfoon. Je staat als artiest wel in het middelpunt van de belangstelling, maar om dat nou aan te sterken op dat soort manieren; moet je van houden. Dan wordt het meer Toppers, met glitters en zo. Ik ben maar een simpele jongen, maar ik ga er nu gewoon in mee.”

Tot eind mei heb je met een eigen show in het theater gestaan, nu doe je de Gabbers-shows en in september begin je gelijk met een nieuwe, Koning van de dieren. Heb je het niet wat druk?

“Heel erg, maar dat heb ik ook nodig. Als ik niets te doen heb, voel ik me compleet nutteloos. Ik heb nooit een opleiding afgemaakt, dus dan word ik heel zenuwachtig. Ik kan niet echt relaxen, daarom heb ik het blowen ook nodig gehad om rustig te worden. Twee jaar geleden ben ik gestopt met roken, nu rook ik af en toe nog wiet, maar geen tabak meer en ook minder alcohol. Dan denk ik soms wel: wat moet ik dan doen? Met Spa rood verveel je je kapot. Dus ik vind het wel fijn om het druk te hebben.”

Is het geen idee wat tijd in te ruimen voor een rijbewijs?

“Eigenlijk wel, ja. Toen ik jong was, heb ik veel illegaal gereden, maar toen had ik geen geld voor een rijbewijs. Nu wel, maar mijn vriendin heeft een auto en ik woon in Amsterdam… Ik vind het openbaar vervoer gewoon veel fijner. Vaak ga ik met de trein naar het theater, kan ik onderweg nog wat werken en zie je allemaal mensen. Krijg je veel meer prikkels van. Terug rij ik met mijn technicus mee. Als ik zelf zou rijden, kom ik moe aan en dan moet ik nog spelen. Maar eigenlijk moet ik ’m wel halen. Het probleem is dat als ik alleen al een formulier moet invullen, de kans al kleiner wordt dat ik het doe. Dan wil ik informeren, maar dan bel ik weer buiten kantooruren en dan verwateren de plannen weer en zijn we zo een half jaar verder. Misschien deze zomer. Ik ben alleen wel bang dat ik ergens tegenaan knal. Nu zit ik vaak in de auto en denk ik: wat een mooi huis en dan blijf ik daarnaar kijken. Dat kan dan natuurlijk niet meer. En ik denk dat ik veel deuken zou maken. Van de week ook, staan we voor het stoplicht, dat springt op groen en de mensen achter ons gelijk toeteren. Kom op hé, het is geen racebaan! Ik ben bang dat ik ’m gelijk in z’n achteruit zou zetten. Als ik met mijn vriendin in de auto zit, ben ik ook zó’n triest figuur. Zeg ik waar ze naartoe moet gaan en zo, terwijl ik niet eens een rijbewijs heb, haha!”

Sinds een paar jaar ben je bekend bij het grote publiek. Wat…

“…Nog steeds niet helemaal, hoor.”

Misschien helpt een eigen website?

“Dat soort dingen moet ik ook doen. Ik had wel een website, dat was met een gastenboek. Kreeg ik een berichtje van tante Els. Hoi! Leuk dat het goed gaat, hoe is het met je moeder? Kusjes aan je vader! Dat wilde ik nooit meer. Ik heb ook geen Facebook en Instagram. Alleen Twitter, maar ik weet niet waarom. Ik retweet alleen maar dierenfilmpjes, krijg gigantische kritiek en hoor dat ik een kankermongool ben. Wat me tegenhoudt: bij zo’n site moet je dan allerlei dingen bijhouden en zo, daar word ik zenuwachtig van.”

Is best handig als mensen kunnen zien waar je optreedt.

“Dat kan op de site van Bunker, maar het is inderdaad wel dom. Ik doe al zoveel dingen, dat kan ik er eigenlijk niet bij hebben. Ik kan ook heel lang doen over een appje. Ben ik aan het nadenken wat ik precies moet sturen en zoek ik zo lang naar de juiste woorden waardoor de boodschap totaal verkracht wordt en vaak ook nog verkeerd geïnterpreteerd. Dat is wel een manco van jewelste. Een eigen site staat nog boven een rijbewijs. Goh, dit is wel confronterend allemaal.”

Wat ik eigenlijk wilde vragen: wat heb je voor je doorbraak allemaal gedaan?

“Ik studeerde rechten – niet afgemaakt – en heb duizend verschillende baantjes gehad. Van in de horeca tot dingen in elkaar zetten. Op mijn 24ste woonde ik in Mijdrecht, liep ik door de stad en zag ik opeens dat er een comedycafé was. Ik dacht altijd dat je voor cabaret de toneelschool gedaan moest hebben, zoals Toon Hermans en Youp van ’t Hek. Dat was zo ver weg, zag ik niet eens als een mogelijkheid, terwijl ik wel altijd de behoefte had om op te treden. Je kon daar gewoon naar binnenlopen, ik ben ’s avonds gelijk gaan kijken en al na tien seconden dacht ik: als deze gast hier kan staan, kan ik het zeker. Een week later stond ik er en ik ben nooit meer van het podium geweest. Nu leer ik wat beter vakantie te nemen, maar daarvoor heb ik nooit meer een week zonder optreden gezeten. Ik ben helemaal onderaan begonnen, op een kratje in een café in Urk. Daarom ben ik ook altijd dankbaar dat ik nu in mooie theaters sta waar alles voor je wordt geregeld. Je had vaak maar tien minuten tot een kwartier, dus je moest gelijk scoren. Anders begint achterin het geroezemoes en voor je het weet is het hele café aan het praten. Heel gênant. Nu moet ik alleen nog leren een spanningsboog op te bouwen. Bij de volgende show ga ik voor het eerst met een regisseur werken, Raoul Heertje. Heb ik nooit gewild, maar Raoul ken ik al heel lang, dus dat vind ik een mooie kans. Ik kom in steeds grotere zalen en nu geef ik nog een show van een uur en twintig minuten en dan is het dankjewel en aju. Is heel Amerikaans, maar vinden de mensen hier toch wat raar. Dus ik wil wat meer het gevoel van een avondje uit geven.”

Verdiende je er gelijk geld mee?

“Ik deed ook vrij veel actualiteiten, dus ik werd vrij snel gevraagd om aan allerlei programma’s mee te schrijven en ook voor andere cabaretiers. Dus ik verdiende er vrij snel mee. Daarnaast heb ik mijn volledige studiefinanciering aan comedy uitgegeven, uiteindelijk had ik een schuld van een halve ton of zo.”

Een halve ton?!

“Ja, ik ben nog steeds aan het afbetalen. Mijn toenmalige vriendin had nog een extra lening aangevraagd, dus ik kreeg iets van 900 euro per maand. Dat ging helemaal op aan comedy, vooral aan vervoer. Ik moest ’s nachts toch een taxi hebben naar Mijdrecht.”

Voor wie schreef je materiaal?

“Claudia de Breij, Najib Amhali, Eric van Sauers en ook De Wereld Draait Door, bij de allereerste pilot. Een vriend van mij had me zo opgehemeld dat ik werd gebeld of ik eindredacteur wilde zijn. Vond ik prima. Die vriend belde daarna of ik erbij zat. Dus ik zeg: Ik ben eindredacteur, dat is toch best wel goed? Tien minuten later werd ik teruggebeld. Ik werd toch geen eindredacteur. Ik doe zo vaak domme dingen. Een meisje stuurde een idee voor een filmpje. Vond ik zo’n stom idee en toen kwam ik ’s nachts thuis van een optreden, stuurde ik: Wat een goed idee, maar wat vind je van dit filmpje? Daarin deden twee meisjes de ranzigste dingen met elkaar en ik heb iets van dertig mensen van de VARA in de cc gezet. Dat typeert mijn carrière. Ik doe heel veel dingen waar niet goed over is nagedacht. Ik vind repeteren ook geen flikker aan, dus dan maak je ook missers. Doe ik iets slechts op tv en donder ik weer van de ladder. Als ik wat stabieler was geweest en wat beter naar anderen had geluisterd, was het allemaal een stuk sneller gegaan met mijn carrière. Duizend keer sneller.”

Ik las ergens dat je nog leeft als een 18-jarige.

“Ja, enorm. Op een gegeven moment wil je zelf ook kinderen, maar ik heb een slecht verantwoordelijkheidsgevoel. We leven soms alsof onze ouders een avondje weg zijn. Eten we taart en doen we rare dingen. Dan spreek ik vrienden van vroeger en die hebben dan al een gezin en zo. Soms zie ik mensen van 24 en die zijn veel volwassener dan ik. Ik vind het al raar als mensen ‘meneer’ tegen me zeggen. Ik ben inmiddels 39 en merk wel dat ik ouder word, maar dat maakt mijn gedrag alleen nog maar kinderachtiger.”

Je noemt jezelf zelfs ‘sociaal debiel’.

“Dat klopt, heeft ook met mijn vak te maken. Ik werk vaak op momenten dat anderen vrij zijn en andersom. En het werk kost stress en concentratie. Voor en na een show praat je met mensen, kost allemaal energie. Als ik dan eens vrij ben en naar een verjaardag moet, is dat gewoon te veel. Zit je daar in de woonkamer met ouders van de vriendin van een vriend te praten – mensen die ik helemaal niet ken – over hun vakantie naar Canada. Dan ben ik na drie uur gewoon kapot. Dat soort dingen kap ik af en het gevolg is dat je elkaar steeds minder ziet.”

Je bent toch al wel wat volwassener geworden? Je blowt en drinkt een stuk minder, rookt niet meer…

“Ik ben inderdaad gezonder gaan leven. Maar ik heb wel iets nieuws ontdekt waar ik voor moet oppassen. Je hebt in Amsterdam nu een service dat je bij ieder restaurant kunt bestellen en dan zijn ze er binnen vijf minuten. Kun je tot twaalf uur ’s nachts taart bestellen en dan niet van die dingen uit de vriezer, maar lekker gebakken appeltaart of een cheesecake met Oreo-bodem en chocolademousse. Dan bestel ik zo vier stukken. Gisteren zijn we uit eten geweest, daarna hebben we nog iets op een boot gedronken en hebben we ’s avonds nog een Big Mac bestelt. Ik kan me niet zo goed inhouden.”

Je vriendin, Kine, is ook cabaretier, hoe heb je haar leren kennen?

“Ik gaf een gastoptreden op het Groninger Studenten Cabaret Festival, daar stond zij in de finale. Jort Kelder presenteerde het. Hij was te laat en chagrijnig, maakte allerlei rare grapjes. Hij had alleen maar M&M’s gekregen in zijn kleedkamer en dan ook nog de verkeerde kleur of zo, dus gooide hij die hele bak over het podium. Dat is echt not done als andere mensen daar nog moeten spelen. Toen kondigde hij de eerste act aan. Dit zijn drie studenten uit Utrecht en volgens mij doen ze iets van studentikoze sketches. Vond ik vervelend om dat op die manier weg te geven, maar ik dacht nog: oké, hij is geen cabaretier, misschien probeert ie gewoon grappig te zijn, maar slaat ie de plank mis. Maar toen kondigde hij Maartje & Kine aan, de groep van mijn vriendin. Zei hij: Dit zijn twee vrouwen en we weten allemaal dat vrouwen niet grappig zijn, tenzij ze heel lelijk zijn. Aan jullie de keus. Toen dacht ik: ik ga je kapot maken. Heb ik in mijn kleedkamer een roast van een kwartier gemaakt. Ik kwam op en zei alleen maar: Wat is dat een kwal zeg, en toen kreeg ik al applaus. Dat publiek had zich natuurlijk ook kapot geërgerd. Toen zei ik: Hij zei dat vrouwen niet grappig zijn, maar ik vond de manier waarop Georgina Verbaan het uitmaakte toch vrij hilarisch. Kreeg ik helemaal een staande ovatie. Nu ken ik Jort beter en blijkt het een hele leuke vent. Hij had gewoon de verkeerde toon te pakken. Maar ik vond die meiden grappig en ik heb gevraagd of zij de muziek wilden verzorgen in mijn nieuwe show. Na het tweede optreden hadden we al verkering. We wonen samen, nu nog kinderen. Hoewel zij ook heel grappig is, zijn we alleen een beetje bang dat het kind haar humor krijgt en mijn intelligentie. Dat zou precies verkeerd zijn.”

Wie is Martijn Koning?

Geboren: 9 december 1978 (Zwolle)

Carrière: In 2004 staat hij voor het eerst op het podium, in een comedycafé. Nog datzelfde jaar is hij finalist bij de Culture Comedy Award. In 2006 sluit hij zich aan bij Comedytrain. Achter de schermen schrijft hij mee aan programma’s als Dit Was Het Nieuws en Koefnoen. De laatste jaren is hij ook zelf regelmatig op televisie, bij bijvoorbeeld RTL Late Night en als teamcaptain bij Dit Was Het Nieuws, het programma waar hij eerder voor schreef. Over zijn theatershows: “Ik zeg altijd maar dat ik geen rode draad heb, dan heb ik de vrijheid om van volgorde te veranderen. Ik doe er steeds grappen bij en af, want als ik iets meer dan drie keer speel, vind ik het niet meer leuk.”

Voor in de agenda: Koning staat 29 en 30 juni in de Ziggo Dome met Gabbers. In september begint zijn nieuwe theatershow, Koning van de dieren.