Tatsuya Mochizuki, de eerste Japanner in de eredivisie

Geen sushi, maar stamppot

Tegenwoordig wordt de eredivisie overspoeld door exoten, begin jaren 80 waren voetballers uit verre oorden nog een bezienswaardigheid. Neem nu bijvoorbeeld Tatsuya Mochizuki, de eerste Japanner in de eredivisie die medio 1982 door een speling van het lot aan kwam waaien bij de familie Struis in Haarlem-Noord.

Tja, verzin maar eens snel een lied op commando. Het is zaterdag 18 juni 1983 en in de New Japan Pub in Shimizu (een stad 100 kilometer ten zuiden van Tokio) wordt van het Nederlandse bezoek een deuntje in de eigen landstaal verwacht. Het zweet breekt me uit. Heb ik net een beetje het karaoke (een noviteit voor mij) onder de knie, moet ik nu uit het hoofd zelf wat kwelen. Even later schalt Stoont als een Garnaal van het Simplistisch Verbond door de ruimte, en op momenten dat ik de juiste tekst niet paraat heb, zet ik willekeurig wat woorden achter elkaar, weten die Japanners veel. “En neem nog maar een haal, want stoont als een garnaal, zijn we al-le-maal.”

Uit beleefdheid klappen ze keurig in hun handen, de vrienden en de familie van Tatsuya Mochizuki. Want ja, door hem reis ik nu een week of vijf door Japan. Mag ik logeren bij zijn ouders, leer ik steden als Tokio, Nagoya en Kyoto kennen, een wereldtrip voor een 18-jarige die nog nooit een stap buiten Europa heeft gezet. We zitten eerste rang bij wedstrijden om de Japan Cup, waar naast het Japanse nationale elftal ook het Newcastle United van Kevin Keegan aan meedoet. In de catacomben van het Olympisch Stadion van Tokio lopen we de Engelse superster tegen het lijf, met de hoofdprijs, een afzichtelijke gifgroene bokaal, in handen. Rond het stadion moeten we (ja, ook ik) handtekeningen uitdelen aan Japanse fans die Tatsuya herkennen als de voetballer die in een grote West-Europese competitie actief is en zijn reisgenoot aanbeveelt als hét grote Nederlandse talent. Met zwierige gebaren zet ik overal waar men dat wil mijn signatuur. Ik beleef de reis van mijn leven.

Gastgezin

Even terug naar een zomer eerder, die van 1982. Als een exotische verrassing de gelederen van mijn HFC Haarlem komt versterken. Trainer Hans van Doorneveld heeft de kleine, gedrongen middenvelder in het voorjaar op sportcentrum Zeist aan het werk gezien namens Jong Japan en is gelijk verkocht. Hij wil hem meteen overhevelen naar de Roodblauwe Leeuwen, destijds een stevige subtopper in de eredivisie. Aan het einde van het seizoen 1981/1982 legt Haarlem zelfs beslag op de vierde plaats, de hoogste eredivisienotering ooit in de historie van de bijna honderd jaar (want uit 1889) oude club en goed voor Europees voetbal. Als kers op de taart wordt centrale verdediger Martin Haar uitgeroepen tot Voetballer van het Jaar.

Ook Mochizuki zelf heeft wel oren naar een overgang, geïnspireerd door zijn beroemde landgenoot Yasuhiko Okudera die eind jaren 70 als eerste Japanse prof neerstrijkt in West-Europa, waar hij met FC Köln, Hertha BSC en Werder Bremen uiteindelijk tot 234 duels in de Bundesliga zou reiken. Het is de droom van Mochizuki, 19 lentes jong, om in diens voetsporen te treden. En waarom ook niet? Hij is de grote ster van de Shimizu Higashi High School en heeft in Yamaha al een persoonlijke sponsor. De fabrikant van... ja, van wat niet? Van motoren tot orgels tot tennisrackets, je kan het zo gek niet verzinnen of Yamaha produceert het. De expansiedrift van Japanse merken is begin jaren 80 in volle gang. Akai, TDK, Nissan, Panasonic, Mita, op menig Nederlands shirt prijkt een Japanse bedrijfsnaam. Yamaha sponsort vooral achter de schermen en financiert in dit verband ook de transfer van de Japanse youngster naar de HFC Haarlem. Tevens neemt het bedrijf de loon- en verblijfskosten voor haar rekening.

Wil je het hele artikel over de Japanse voetballer lezen? De nieuwe Panorama ligt nu in de winkel met daarin nog veel meer sport!. Ook is die hier te bestellen.